Trafik geçiş üstünlüğü; insanların can güvenliğini korumak amacıyla ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini bir arada vermek şartıyla kullanılabiliyor. Bazı hayati, acil ve önemli meslek araçları için trafikte geçiş üstünlüğü hakkı vardır. Geçiş üstünlüğü bulunan araçları Karayolları Genel Müdürlüğü belirler. Söz konusu araçlar görev halindeyken geçiş üstünlüğüne sahip olurlar. Geçiş üstünlüğüne sahip olmadığı halde ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini vererek geçiş üstünlüğü kullanmak isteyenler hakkında yasal işlem başlatılabilir. Trafikte geçiş üstünlüğü; ambulans, doku nakil araçları, afet yardım müdahale araçları başta olmak üzere görevli araçlardan oluşur.
Trafikte Geçiş Üstünlüğü Kimdedir?
Ülkemizde yönetmelikçe belirtilmiş trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar; organ, doku, kan nakil araçları, kar ve buzla mücadele araçları, doğalgaz acil müdahale araçları, acil müdahale gerektiren durumlarda görevlendirilen araçlar, hükümlü ve tutuklu nakil araçları, korunan ve koruyan araçlar trafikte geçiş üstünlüğüne sahiptir. Ayrıca güvenlik riskleri değerlendirmesi sonucunda bakanlık onayı ile belirlenen kişiler tarafından kullanılan araçlar, görev ve hizmetleri gereği güvenlik nedeni ile geçiş üstünlüğüne sahiptir. Ayrım işaretleri ve boyama şekilleri ile geçiş üstünlüğüne sahip oldukları pek belli olmayan asayiş, güvenlik ve trafik hizmetleri dâhilinde kullanılan kolluk araçları için ışıklı birer uyarı sistemi aracın tepe bölgesinde yer alması gerekir. Motosikletlerde ışıklı uyarı sistemi ise; rahat şekilde görülecek şekilde aracın uygun bir bölümüne yerleştirilerek kullanılması gerekir. 2918 sayılı Trafik Kanununa göre resmi olarak trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar; ambulans, acil, hasta ve yaralı taşıyan araçlar, zabıta araçları, koruma araçları, itfaiye araçları, asayiş ve emniyet araçları ile olay yerine intikal eden görevli araçlardır. Söz konusu araçların tamamı görev halinde oldukları süre boyunca trafikte geçiş üstünlüğüne sahiplerdir. Fakat geçiş üstünlüğünün can ve mal güvenliğini hiçbir şekilde tehlikeye atmaması gerekir. Bu tür araçların trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olması için mutlaka uyarıcı işaretlerinin bulunması gerekir. Ayrıca görevli araçlara ek olarak; ana yoldan gelen araçların bölünmüş yoldan gelen araçlara ve tali yoldan gelen araçlara karşı, kavşak içerisindeki araçların da kavşağa girmek üzere olan araçlara karşı geçiş üstünlüğü bulunmaktadır. Trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olan görevli araçların da kendi aralarında geçiş üstünlükleri bulunur. Bu geçiş üstünlükleri kanunen belirtilen listeye göre düzenlenir. Öncelikle ambulans, trafikte bütün araçların yol vermek zorunda olduğu geçiş üstünlüğüne sahip olan ilk araçtır. Kendi içinde geçiş üstünlüğü olan görevli araçların listesi şu şekilde belirlenmiştir;
Yaralı ve acil hastaların taşınmasında görevli araçlar
Organ ve doku nakli araçları
İtfaiye araçları ve benzeri müdahale araçları
Suçlu ve sanıkları takip eden veyahut genel güvenlik ve asayişten sorumlu olay yerine giden zabıta araçları
Trafik kazasında müdahale etmek amacıyla olay yerine intikal eden trafik hizmetlerine ait araçlar
Yolun yapımından sorumlu kuruluşa ait kar ve buz müdahalesi araçları
Afet ve acil durumlarda sorumlu görevli araçlar kendi içinde trafik üstünlüğü bulunan araçlardır.
