İngilizce kelime anlamı takas olan swap, belirli vade ve farklı para birimlerinin belirlenmiş faiz üzerinden değiş tokuşu yapılması anlamına gelmektedir. Swap ile iki tarafın anlaşması ise swap anlaşması veya swap sözleşmesi olarak adlandırılmaktadır. Belirlenen vadenin sonunda işlem tersine çevrilerek değiş tokuş işlemi tamamlanmaktadır.
Belirli zaman dilimleri arasında iki tarafın farklı döviz ödeme veya farklı para birimlerini karşılıklı olarak değiştirmelerine yani karşılıklı olarak takas sözleşmesi yapmasına swap anlaşması denmektedir. Para swap, faiz swap ve çapraz döviz swapı olarak üç tür işlemi yapılsa da swap anlaşmaları ağırlıklı olarak döviz ve faize dayalı swap anlaşmalarıyla yapılmaktadır. Faiz swapında iki tarafın belirlediği oranda sabit faizle ve değişken faizle ödemelerini değiştirmeleri olanak tanımaktadır. Anapara hiçbir şekilde el değiştirmez. Çapraz döviz swapında ise kur riskleri belirli bir süre bertaraf edilir. Faizi yüksek olan para biriminin faiz getirinden yararlanma adına yapılan işlemdir. Kur riski taşımadan yüksek getiriye sahip kur birimine geçiş sağlanmaktadır. iki tarafın anlaşılan oran ve koşullarda belirli miktar para birimini değiştirmesi ise para swapıdır. Vade sonunda ana paralar geri verilmektedir.
Swap Anlaşması Ne İşe Yarar?
Döviz kurlarındaki ve faiz oranları değişim sonucunda ortaya çıkan riskleri en aza indirmek için swap işlemleri yapılmaktadır. Swap anlaşmaları para takası anlamına gelmekte ve Merkez Bankası’nın rezervlerine olumlu katkı sağlamaktadır. Para değişimi sonucunda Merkez Bankası likiditeye daha kolay ulaşmakta ve bu enstrüman kullanılarak ekonomiye olumlu katkı sağlanmaktadır. Brüt ve net rezervlere olumlu yönde katkı sağlayan swap işlemleri yatırım olanaklarını sağlamak ve finansman noktalarından yararlanmak için yapılmaktadır.
Swap Borsası Nedir?
Yatırımcı kişinin açık pozisyonlarına uygulanmakta olan faiz farkı tutarını ifade etmektedir. Taşıma maliyeti olarak hesaplanmaktadır. Para birimlerini kullanarak pozisyona giren ülkelerin politika faizlerinin farkının alınması ve günlük hesaplanmasıyla bulunmaktadır. Döviz cinsini diğer döviz cinsiyle değiştirme mantığıyla yapılmaktadır. Döviz işlemi yapıldığında alınan paranın borç verilen para, satılan paranın ise borç alınan para olmasıdır. Satılan alınan para biriminin bağlı olduğu ülkenin faiz oranı düşükse ve buna karşı satış yapılan para biriminin bağlı olduğu ülkenin faiz oranları yüksekse; yatırımcı kişi yüksek faizli para birimini piyasaya vererek, düşük faizli para birimini elde tutar ve bu hesabı swap adı altında belirli bir maliyete yansıtarak yapmaktadır.
Türkiye ile Güney Kore Swap Anlaşması
Güney Kore ve Türkiye Merkez Bankası arasında swap anlaşması yapıldığı açıklandı. Anlaşma Güney Kore Merkez Bankası tarafından duyuruldu. Yapılan anlaşmanın değeri 17,5 milyar TL’lik olduğu belirtilirken anlaşma süresinin 3 yıl olduğu açıklandı. Anlaşma durumunun karşılıklı olması durumunda sürenin uzatılabileceği belirtildi. İki ülke arasında ödeme sisteminin oluşturulması, ticaretin geliştirilmesini ve finansal işbirliğini yapmak amacıyla hedeflendiği ifade edildi.
Swap Anlaşması Avantajları Nelerdir?
· Fonlama maliyetleri azaltabilir.
· Etkin olarak işletmelerin aktif ve pasif yönetimini sağlar.
· Piyasalara erişim imkanı sağlar.
· Vadeler farklı şekilde ayarlanabilir.
· Ticari sırları koruma imkanı sağlar.
· Enstrüman araçları arasında riskleri azaltıcı veya ortadan kaldırıcı etkisi vardır.
· Kredi kullanma maliyetinin altında yeni kaynaklara ulaşım olanağı verir.
Swap Anlaşması Neden Yapılır?
Swap anlaşmasının yapılma nedenleri arasında döviz fiyatlarındaki düşmeye karşı kendini korumaktır. Yurt dışına ihraç ederek bir bankaya yatırarak anlaşma yapılan ülkedeki yüksek faiz oranlarından yarar sağlamak amacıyla yapılır. Süreleri genel olarak farklı olsa da vadeli şekilde yapılmaktadır. Aynı zamanda risk yönetiminde bir yatırım aracı olarak kullanılabilmektedir.
Swap Anlaşması Yapmanın Riskleri Nelerdir?
- Kur, kredi ve faiz riski tamamen ortadan kalkmamaktadır.
- Organize ve resmi bir piyasası bulunmamaktadır.
- Yapılan sözleşmelerde belirli bir standardı bulunmamaktadır.
