İnsan sağlığını tehdit eden problemlerden bir tanesi çevre sorunları ve kirliliğidir. Özellikle 20.yyın ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan sanayileşmenin sonucunda iyice hissedilir hale gelmiştir. Kirlenme olarak algılanan global ve uluslararası boyun kazanmadan önce yerel özellik gösteren çevre sorunları gün geçtikçe çoğalmış ve tüm dünyayı etkileyen bir sorun haline gelmiştir. Çevre standartları, çevreye yönelik ulusal ve uluslararası yasal mevzuatlar ile çevreye verilen zararı azaltmak için uygulamaya alınmıştır. Çevre Yönetim Sistemi anlamına gelen ISO 14000 belgesi çevrenin ve doğal yapının korunabilmesi amacı ile oluşturulmuştur. Ürünün hammadde aşamasından son ürün haline getirilmesi aşamasına kadar süreç içerisinde çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi amacını güden sistem çevre faktörlerine ilişkin ilgili kanun ve mevzuat ile tanımlanmış koşullara uyulmasını şart koşmaktadır. Sistem içerisinde üründen ziyade sistem standartının olup olmaması ve ürünün üretiminden çok üretilme aşamasında hangi aşamalardan geçilerek üretildiği konusuyla ilgilenilmektedir. En önemli noktalarından birisi olarak yasal şartlarla sağlanmış olan ve gerektiğinde emisyon-baca gazı analizi, toz ölçümü, gürültü ölçümü gibi ölçümlerin Çevre Bakanlığı tarafından laboratuvar ortamında ölçüm ve raporlamalarının yapılmasıdır.
Dünyadaki çevresel etkilerin sonuçlarında bir tanesi her geçen gün çevre sorunlarının meydana gelmesiyle birlikte çevrenin önem kazanmasıdır. Bu etkilere sadece yerel değil tüm dünyayı etkileyen global sorunlar olarak ortaya çıkmaktadır. Dünyayı etkileyen bu sorunların çevresel etkilerini azaltmak amacıyla uluslararası pazardaki bazı yasal uygulama ve mevzuatlar uygulanmaya konulmuştur. Firma veya kurumun ihtiyacı olan tüm hizmetlerin sağlandığı ve çevresel etkilerin kontrol altına alınması için ortaya çıkarılan belge ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgesidir. Sistematik olarak çevreye verilen veya verebilecekleri zararların azaltılmasına veya mümkünse ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen yönetim sistemlerine Çevre Yönetim Sistemi adı verilmektedir ve bir takım şartların belirlenmiş olduğu Çevre Yönetim Sistemi Standartları tarafından sağlanmaktadır. En fazla etkisi bulunan ve dünya üzerindeki etkilerin azaltılması için çalışmalar sürdüren standartlardır. Toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesi ve doğal kaynak kullanımının azaltılması amaçlanmaktadır. Son hali ile revize edilmiş olsa da belgenin güncellemeleri en son 2018 senesinde yapılmıştır. Çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi temeline dayanan mevzuat ve kanunlar tarafından koşullara uyulmayı şart koşmaktadır.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Avantajları Neler?
- Çevre kirliliği kademeli şekilde azaltılır.
- Dengeyi bozan etmenler en aza indirilir.
- Kamu sağlığı korunur.
- Çevresel etkilerden kaynaklı maliyetler azalır.
- Çevreyle ilgili hassasiyetlere ve beklentilere uygun hareket edilmiş olur.
- Çevreye duyarlı firma imajına sahip olunur.
- Hem ulusal hem de uluslararası rekabette güçlü kılar ve sektöre şayan bir firma haline gelinir.
- İşletme faaliyetleri ulusal ve uluslararası standartlara ve mevzuata uygun hale getirir yaptırım ve yasal problemlerden korur.
- Çevresel etkiler ortadan kaldırılır veya en aza indirilir.
- Çevre duyarlılığın çalışanlarda artmasını sağlar.
- Su, enerji ve benzeri kaynakların etkin kullanımı ile tasarruf sağlanır.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Prensipleri Nedir?
· Politika: Kuruluş politikası tayin edilmeli ve sisteme bağlılık taahhüdünde bulunulmalıdır.
· Planlama: Ürün, faaliyet ve hizmetlerin çevre boyutları belirlenmeli ve önemli olanları seçilmelidir.
· Uygulama ve İşlem: Amaç ve hedeflere ulaşabilmek amacıyla gerekli olan destek mekanizması geliştirilmelidir.
· Sistemi Değerlendirilmesi : Çevre icraatı ve icraattaki başarı derecesi ölçülmeli ve izleyip değerlendirilmelidir.
· Takip: Çevre icraatını ve icraattaki genel başarı derecesini geliştirmek amacıyla sistem gözden geçirilmeli ve sürekli olarak geliştirilmelidir.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Pazarlama Stratejileri Neler?
- Rekabette özellikle uluslararası avantaj sağlaması
- Pazar payının ve firma itibarının artırılması
- Masrafların azaltılması, maliyet kontrolünün geliştirilmesi ve verimliliğin artırılması
- Doğal afetlere, acil durumlara ve kazalara karşı hazırlıklı bulunarak mesuliyetle sonuçlanan olayların azaltılması
- Enerji tasarrufu sağlanması ve girdi malzemeleri
- İzin ve yetki belge alımının kolaylaştırılması
- Dünyaca bilinen ve kullanılan ortak dil olduğundan ötürü global pazarda kabul edilebilirliğin sağlanması
ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminin Tarihçesi Nedir?
İlk olarak 1992 yılının Haziran ayında Rio’da yapılan dünya zirvesinde alınan karar ve prensiplere dayanmaktadır. Dünya zirvesinin yapılmasının ardından 1 yıl sonraki süreç içerisinde 1993 yılında ISO tarafından yaklaşık 50 farklı ülkenin temsilcilerinden oluşan teknik bir komite kurulmuştur. Birleşim sonucunda yapılan çalışmalara bağlı olarak 1996 yılında Çevre Yönetim Sistemi standardı yayınlanmış ve hayata geçirilmiştir. Çevre yönetim sistemi gönüllülük esasına dayanmakla birlikte gerek toplumun gerek uluslararası kuruluş ve devletlerin zorlaması ile zorunlu bir uygulamaya dönüşeceği tahmin edilmektedir.
