Siyasal sistemler ya da yönetim sistemleri; herhangi bir devletin, mikroulusun ya da mikrodevletin yönetimi açısından yasama ve yürütme gücünün kimin veya kimlerin yönetimi altında bulunması gerektiğini belirleyerek oluşan devlet iktidarı türlerini ifade etmektedir. İnsanoğlu var olduğundan bu yana kadar ülkeler farklı yönetim biçimleri ile yönetilmiştir. Özel olarak Ulus Devlet kavramının ortaya çıkması ile birlikte daha da bütünsel ve yerleşik kavramlar söz konusu yönetim anlayışlarını sınıflandırma konusunda genel geçer olarak kabul görmüş sistemler bütünü haline dönüşmüştür. Siyasal sistemler; bir ulusun veya iktidarlaşma karakteri göstermekte olan ulus üstü ve ulus altı siyasal toplulukların siyasal ve hukuksal gerçeğini meydana getiren öğelerin oluşturmuş olduğu bir bütündür.
Siyasal Sistemler Nelerdir?
Ülkelerin yönetimlerinde uygulamış oldukları siyasal sistemeler birbirlerinden farklılık gösterebilir. Siyasal sistemler; Monarşi, Oligarşi, Demokrasi olmak üzere üç farklı biçimde gerçekleştirilmektedir. Monarşi kendi içinde; Geleneksel Monarşi ve Baskıcı Monarşi olmak üzere ikiye ayrılır. Oligarşi ise kendi içinde; Yerleşik Oligarşiler ve İhtilalci Oligarşi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Demokrasi; Doğrudan ve Dolaylı Demokrasi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Her ülkenin siyasal sistemi ve yönetim anlayışı birbirinden farklı şekilde işler. Dolayısıyla geçmişte ve günümüzde ülkeler söz konusu olduğu zaman tek bir siyasal sistemden söz etmek mümkün değildir.
Siyasal Sistem Örneği Nedir?
Siyasal sistem örneği olarak Demokrasi; hak tanınan çoğunlukların ya da herkesin yönetime dolaylı ve doğrudan olarak katılma olanağının bulunması durumudur. Temsile dayalı olup olmadığına göre Doğrudan Demokrasi ve Dolaylı Demokrasi olmak üzere iki türlü demokrasi bulunur. Doğrudan Demokrasi; bütün herkesin toplumsal yönetim hakkının ve yasama konusunda yetkisinin bulunması durumunu ifade eder. Bu sistem kısmen İsviçre’nin bazı kantolarında ve yalıtılmış ilkel topluluklarda görülmektedir. Bu sistemin uygulanma olanağının olmadığı yönetim şekillerinde Referandum adı verilen yöntem uygulanır. Bu yöntem doğrudan demokrasi kalıntısı ve yansıması niteliğinde ortaya çıkar.
Dolaylı Demokrasi; yönetim hakkının vekiller ya da temsilciler tarafından yürütülmesidir. Dolaylı Demokrasi kendi içinde; Referandum, Cumhuriyet ve Federasyon olarak alt uygulama şekillerine ayrılır. Referandum; halk oylaması anlamına gelir. Doğrudan demokrasinin bir kalıntısıdır. Cumhuriyet kavramı ise; genel anlamda temsili demokrasinin uygulanmasını ifade eder. Federasyon; içişlerinde bağımsız kısmen özerk bir devlet yapısına sıkı sıkıya bağlı birimlerden meydana gelmektedir.
Siyasal Sistem Sınıflandırması Nasıl Olur?
Siyasal sistemlerin sınıflandırılması yönetim şekillerine ve yönetim anlayışına göre farklılık göstermektedir. Siyasal sistemlerin sınıflandırılması, ülkelerin geçmişten günümüze kadar uyguladıkları siyasal sistem politikalarına göre değişiklik gösterir. Siyasal sistemlerin sınıflandırması da bu sistem altında gelişir ve adlandırılır. Siyasal sistemlerin sınıflandırılması; Monarşi, Oligarşi, Demokrasi ve Anarşi olmak üzere dört sınıflandırma altında toplanırlar. Monarşi; Geleneksel Monarşi (Mutlak Monarşi, Meşruti Monarşi ve Sembolik Monarşi),Baskıcı Monarşi (Diktatörlük, Despotluk),Oligarşi (Yerleşik Oligarşi, İhtilalci Oligarşi),Demokrasi (Doğrudan Demokrasi, Dolaylı Demokrasi) başta olmak üzere ülkelerin yönetimlerine göre sınıflandırılırlar.
