Transkripsiyon( DNA’dan RNA’ya genetik bir bilginin kopyalanmasıdır ve protein kodlayan DNA’dır) bir DNA yolu ile sentezlendikten sonra proteinlerin sentezlendiği ribozomlara protein kodlayıcı bilgiyi taşımaktadır mRNA. Burada çevirim yani translasyon(transkripsiyon sonucunda mRNA’larda bulunan koda uygun bir şekilde ribozomlarda gerçekleşen amino asit zinciri ya da polipeptit sentezi sürecedir ve sonra üretilmiş olan amino asit zinciri ya da polipeptit katlanarak etkin bir proteine haline gelmektedir) süreci sonucunda amino asit polimerlerinin üretimi RNA polimerlerinde bulunan bilgi ile gerçekleşmektedir.
mRNA ve DNA yani nükleik asitlerin(tüm canlılarda bulunan nükleotid birimlerde oluşan polimerler) amino asit dizilerine karşılık geldiği bölgelerde bulunan her üç bazın karşılığı proteinde bulunan bir amino asittir. Bu üç baza kodon(yaşayan tüm canlıların genomları DNA’larında kayıt olan bir şeydir) adı verilmektedir ve her biri bir amino asit kodlar, protein sentezini ise bitiş kodonu durdurmaktadır. Bu işlem başka iki RNA türünü daha gerektirmektedir; taşıyıcı RNA (tRNA) kodonunun tanınmasına aracı olur ve ona karşılık gelen amino asidi getirir ve bir de ribozomal RNA yani rRNA ribozomda bulunan protein imalat mekanizmasının kataliz merkezi olmaktadır.
Bir mRNA molekülünün varlığı ise transkripsiyonu il birlikte başlamaktadır ve yıkımı ile de sona ermektedir.Bir mRNA molekülü çevrim başlamadan önce işlenmiş, redaksiyona uğramış ve taşınmış olabilmektedir. Çoğu zaman ökardiyotik mRNA molekülleri kapsamlı bir şekilde işlenme (İngilizcesi procesing) ve taşınma gerektirmektedirler. Fakat prokaryotlar bunu gerektirmezler.
mRNA’nın Transkripsiyonu Nasıldır?
Transkripsiyon esnasında RNA polimeraz gereken sayıda mRNA’yı, DNA’daki bir gende bulunan bilgi olarak kopyalar. Ökaryot ve prokaryotlar bu sürede birbirlerine benzerler. Göze çerpan bir fark olan transkripsiyon esnasında ökaryot RNA polimerazın mRNA işlenme enzimleri ile birlikte olmasıdır. Transkripsiyon başladıktan sonra hızla işlenme takip edilebilir bu sayede. Kısa ömrü olan pre-mRNA, işlenmemiş ya da kısmen işlenmemiştir. Ve olgun mRNA ismini tamamen işlenmesinden sonra almaktadır.
Ökaryot, prokaryot ve arkeler arasından mRNA işlemesi çok farklılıklar göstermektedir. mRNA’lar ökaryot değildirler ve olgunlukları transkripsiyondan sonra gerçekleşir. Aynı zamanda çok nadir durumlar dışında işlenme gerektirmezler. Ökaryotik mRNA’lar ise kapsamlı bir işlenme gerektirmektedirler.
mRNA’da Yıkım Nasıldır?
Farklı mRNA’ların aynı hücrede bulunan ömürleri yani stabiliteleri vardır. mRNA’ların yaşamları bakterilerde birkaç saniyeden bir saate kadar uzayabilmektedirler. mRNA memeli canlıların hücrelerinde yaşamları birkaç dakikadan günlere kadar uzayabilmektedir. Daha fazla proteinin üretilebilmesi bir mRNA’nın stabilitesinin yüksekliğini ile doğru orantılıdır. Hücrenin değişim gösteren ihtiyaçlarına bağlı olarak, mRNA’nın sınırlı olan yaşamı, protein sentezini hızlı bir biçimde değiştirebilmesini sağlamaktadır. Çeşitli mekanizmalar mesajcı RNA’nın imha edilmesine yol açabilmektedir.
