Kuru kayısı, kahvaltıda, ara öğünlerde ve bazen de tatlı
olarak tüketilen besinlerdir. Kuru kayısı üretiminde dünya lideri olan
Türkiye'de kuru kayısı, özellikle ara öğünlerde ve ağız tatlandırmasında yaygın
olarak tüketilmektedir. Gülgiller familyasının bir üyesi olan kayısı, çeşide
bağlı olarak tadı, rengi ve şekli az da olsa değişebilse de narin bir meyvedir.
Kayısı narindir ve çürüme süresi kısadır, bu nedenle hasattan sonra kurutulur
ve tüketilir.
Kuru Kayısı Besin Değeri
Kuru kayısı aslında taze kayısının su kaybetmesi ile elde
edilir ancak bu kayısının besin değerinin tamamen kaybolduğu anlamına gelmez.
Sadece taze meyvelerde bulunan suda çözünen, ısıya duyarlı vitaminleri etkiler.
İçerisinde bulunan diğer besin değerleri konsantredir. Kuru kayısı, çiğ
kayısıdan daha az suya sahiptir ancak çiğ kayısı gibi A, C vitaminleri, demir,
potasyum, fosfor ve kalsiyum gibi mineraller içerir. Nemli kayısının faydaları
gibi çalışır. Dört kuru kayısı aşağıdaki besin değerlerine sahiptir:
Karbonhidrat: 5 gram
Protein: 1 gram
Yağ: 1,30 gram
Şeker: 15 gram
Lif: 2 gram
A vitamini: Yüzde 20
C vitamini: Yüzde 0.50
Kalsiyum: Yüzde 1.20
Demir: Yüzde 4.20
Kuru Kayısının Faydaları
Kuru kayısı, taze kayısı gibi birçok sağlık yararı sunar.
Kuru kayısının faydaları şu şekilde açıklanabilir:
Kan Pıhtılaşma Desteği
K vitamini aşırı
kanamayı durduran bir vitamindir. Kuru kayısıda bol miktarda bulunan K vitamini
kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur. Kuru kayısıyı günde bir kez almak K
vitamininin vücutta depolanmasını destekleyebilir.
Kasları Besler
Kuru kayısı, potasyum
açısından en zengin meyvelerden biridir. Bu, kuru kayısıları metabolizmayı
hızlandırma ve organları ve dokuları iyileştirmede daha güçlü kılar. Potasyum,
kan gelişimi ve büyümesinde önemli bir rol oynar. Protein sentezi için de
yararlıdır.
Kan Basıncı Kontrolü Sağlayabilir
Bu meyve, muzdan üç kat daha fazla potasyum içerir ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Ayrıca vücudu kardiyovasküler hastalıklardan korumaya yardımcı olur. Cilde Parlaklık Verir Kuru kayısı yağı cilt sağlığı için iyidir. Kuru kayısı cildi canlandırır, pürüzsüz ve parlak bir cilde yol açar. Kuru kayısının cilt üzerindeki etkileri bununla da sınırlı değil. Kuru kayısı suyu, güneş yanığından kaynaklanan egzama, uyuz ve kaşıntıyı tedavi etmeye yardımcı olur. Cilt problemlerinin tedavisine yardımcı olur.
Hava Yollarını Yumuşatabilir
Kuru kayısı ayrıca
solunum problemlerine de yardımcı olabilir. Kuru kayısıların balgam söktürücü
etkisi olabilir. Uyarıcı bir kuru kayısı, solunum sistemini yatıştırmaya
yardımcı olur. Astım ataklarını hafifletmede de etkilidir.
Kan Seviyelerini İyileştirebilir
Kuru kayısının demir
ve bakır içeriği hemoglobin üretiminde avantaj sağlar. Bu nedenle kuru kayısı
alımının kansızlıktan mustarip kişilerin diyetine dahil edilmesi doğrudur. Bunu
yapmak için doktorunuza danışmalısınız.
Göz Sağlığını Korur
Kuru kayısıdaki A
vitamini görme yeteneğini geliştirir. Güçlü bir antioksidan olan bu vitamin
aynı zamanda serbest radikallerin vücuda girmesini engelleyen bir bariyer
görevi görür. Hücre ve dokuların sağlıklı olmasına yardımcı olur. Antioksidan
zeaksantin içeren kuru kayısı, göz sağlığını iyileştirir. Kuru kayısı, yaşa
bağlı göz hastalıklarını önlemeye veya hafifletmeye yardımcı olabilecek A
vitamini, beta-karoten ve E vitamini içerir. Kayısıdaki karotenoidler, retina
ve lens üzerindeki oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur.
Kalbin Ritmini Düzenler
Potasyum, sıvı dengesinin korunmasına, kas fonksiyonunun korunmasına ve kalp atış hızının düzenlenmesine yardımcı olur. Hamilelik sırasında kanama ve doğum potansiyel problemlerdir. Vajinal enfeksiyonlar da sorunlara neden olur. Tüm bu risklere karşı kuru kayısı tüketmek faydalı olabilir. Emziren anneler de diyetlerine kuru kayısı ekleyebilirler.
Sindirim Sistemini Temizler
Pektin ve selüloz içeren kuru kayısıların kabızlık sorunu nedeniyle tüketilmesi bilinen bir uygulamadır. Pektin, kabızlık sırasında vücuttaki su dengesinin korunmasına yardımcı olurken, selüloz çözünmeyen bir lif görevi görür. Çözünür ve çözünmez lif bakımından zengin olan kuru kayısı, sindirim sistemi üzerinde müshil etkisi yapabilir. Gereksiz atıkların ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Kuru kayısı sindirim sisteminde alkali bir ortam oluşturarak asitlerin giderilmesini sağlar. Yemeklerden önce kuru kayısı yemek sindirimi hızlandıracak ve sindirimi kolaylaştıracaktır.
Kuru Kayısı Minerallerinin Faydaları
Kuru kayısı kalsiyumu kemikleri güçlendirir ve sinirleri korur. Yine kuru kayısı tüketiminin nedeni magnezyum içeriğidir. Magnezyum, kaygı ve stres giderici bir mineral olarak bilinir. Uykusuzluk ve kas spazmlarına karşı da etkilidir.
Günde Kaç Tane Kuru Kayısı Yemeliyim?
100 gramında 48 kalori bulunan bu meyve ölçülü
tüketilmelidir. Bir bardak taze meyvenin kuru formunu tüketirken bu oranın bir
bardaktakinin yarısı kadar olması gerektiği bilinmektedir. Günde 4 adetten
fazla kuru kayısı tüketmemek önemlidir. Bu, özellikle sporcular için harika bir
enerji kaynağı olabilir. Şeker hastalarının taze kayısı yemeleri tavsiye
edilir. Şeker hastasıysanız doktorunuza danışmadan kayısı yemeyin.
Çok Fazla Kuru Kayısı Yemek Zararlı Mı?
Kuru kayısının
faydaları saymakla bitmez. Bununla birlikte, aşırı dozda kuru kayısı sorunlara
neden olabilir. Kayısı lifi, vitamin ve mineralleri kurutulduğunda konsantre
olur. Bununla birlikte, kaloriyi de arttırır. Bu kilo yönetimi sorunlarına yol
açabilir. Sağlıklıdır, ancak şeker içerir, bu yüzden dikkatli alın. Kan
şekerini yükseltmemek için tüketimi kontrol etmeye özen gösterilmelidir. Kayısı
çekirdeğinin faydalarından da bahsediliyor. Kayısı çekirdeğindeki amigdalin
(B17 vitamini ve letril olarak da bilinir) kanseri tedavi etmek için
kullanıldığı ve olumsuz etkileri olabileceği söyleniyor. Bu maddenin aşırı
dozda alınması, ciddi sonuçlara yol açabilecek ve kaçınılması gereken kusma,
baş dönmesi, terleme ve bayılma gibi semptomlara neden olabilir. Kayısı
çekirdeği almadan önce doktorunuzla konuşun. Kanser tedavisindeki faydaları
henüz kanıtlanmamıştır.
Kayısı Zayıflatır Mı?
Kuru kayısı lif
içerdiği için diyete dahil edilebilecek bir besindir. Ancak "kayısı
zayıflatır" gibi iddialar kanıtlanmamış iddialardır. Kilo vermeye
çalışırken kuru kayısı kalorileri de sorun olabilir. Bu noktada taze kayısı
tüketmek daha doğru olacaktır.