Enver Paşa, Sarıkamış Harekatı'nı bizzat kendisi planlamış
ve yönetmiştir. Sarıkamış Harekatı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya
Savaşı sırasında Rus İmparatorluğu'na karşı gerçekleştirdiği bir askeri
harekattır.
Enver Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun Harbiye Nazırı (Savaş
Bakanı) ve aynı zamanda Osmanlı Genelkurmay Başkanı olarak görev yapmaktaydı.
Sarıkamış Harekatı'nı organize eden ve yürüten kişi olarak, harekatın
sorumluluğunu da üstlenmiştir. Enver Paşa'nın amacı, Rus kuvvetlerini
Kafkasya'da kuşatarak büyük bir zafer elde etmek ve Doğu Anadolu'daki Osmanlı
topraklarını geri kazanmaktı.
Sarıkamış Harekatı, 22 Aralık 1914'te başlamış ve 15 Ocak 1915'e kadar sürmüştür. Ancak, harekat ağır kış koşulları ve yetersiz lojistik destek nedeniyle büyük bir felaketle sonuçlanmış, Osmanlı ordusu ağır kayıplar vermiştir. Enver Paşa'nın bu harekat sırasındaki stratejik hataları ve olumsuz hava şartları, harekatın başarısız olmasına ve binlerce Osmanlı askerinin donarak veya çatışmalarda hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
Enver Paşa Ne Zaman Vatan Haini İlan Edildi?
Enver Paşa, resmi olarak hiçbir zaman "vatan
haini" ilan edilmemiştir. Ancak, Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve
Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgisi sonrasında, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin
diğer liderleriyle birlikte sorumlu tutulmuş ve suçlanmıştır.
Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasının ardından (30 Ekim
1918),Osmanlı İmparatorluğu'nun savaştaki yenilgisi nedeniyle Enver Paşa ve
diğer İttihat ve Terakki liderleri hakkında yoğun eleştiriler başlamıştır. Bu
dönemde, yeni kurulan Damat Ferit Paşa hükümeti, İttihat ve Terakki'nin önde
gelen isimlerine karşı sert önlemler almış ve onların yargılanmasını
istemiştir. Enver Paşa, bu gelişmeler üzerine Kasım 1918'de yurt dışına
kaçmıştır.
1926 yılında, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal
Atatürk'ün liderliğinde gerçekleşen İzmir Suikastı girişimi sonrasında, Enver
Paşa ve İttihat ve Terakki'nin diğer liderleri de bu girişimle
ilişkilendirilmiş ve gıyaben yargılanmışlardır. Ancak, bu yargılamada Enver
Paşa "vatan haini" ilan edilmemiş, suçlu bulunarak cezalandırılması
yönünde karar verilmiştir.
Özetle, Enver Paşa'nın resmi olarak "vatan haini" ilan edildiğine dair bir karar bulunmamaktadır, ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgisi ve sonrasında yaşanan gelişmeler nedeniyle büyük ölçüde suçlanmış ve eleştirilmiştir.
Enver Paşa Ne Zaman Harbiye Nazırı Oldu?
Enver Paşa, 3 Ocak 1914 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun Harbiye Nazırı (Savaş Bakanı) olarak atanmıştır. Bu göreve atanmasıyla birlikte, Enver Paşa, Osmanlı ordusunun modernizasyonu ve Birinci Dünya Savaşı'na hazırlık sürecinde önemli rol oynamıştır. Harbiye Nazırı olarak görev yaptığı dönemde, Enver Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak yaparak savaşa katılmasını sağlamış ve Sarıkamış Harekatı gibi büyük askeri operasyonları yönetmiştir.
Enver Paşa Ne Zaman Sürgün Edildi?
Enver Paşa, Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından
Osmanlı İmparatorluğu'nun mağlubiyeti ve Mondros Mütarekesi'nin imzalanması (30
Ekim 1918) sonrasında, sorumlu tutulacağı endişesiyle Kasım 1918'de ülkeyi terk
ederek sürgüne gitmiştir. Bu dönemde resmi olarak bir sürgün kararı olmamakla
birlikte, Enver Paşa ve diğer İttihat ve Terakki liderleri, yenilginin ardından
hesap vermekten kaçınmak için kendi iradeleriyle yurt dışına çıkmışlardır.
Enver Paşa, Kasım 1918'de önce Almanya'ya gitmiş, ardından Sovyet Rusya'ya ve Orta Asya'ya geçmiştir. Bu dönemde Bolşeviklerle işbirliği yaparak Basmacı Hareketi'ne katılmış ve Türkistan'da bağımsız bir Türk devleti kurma çabalarına girişmiştir. Ancak bu girişimleri başarısız olmuş ve Enver Paşa, 1922 yılında Tacikistan'da Kızıl Ordu ile girdiği bir çatışmada hayatını kaybetmiştir.
Enver Paşa Ne Zaman Evlendi?
Enver Paşa, 1911 yılında Sultan II. Abdülhamid'in torunu
olan Naciye Sultan ile evlenmiştir. Bu evlilik, Enver Paşa'nın Osmanlı
hanedanıyla olan bağlarını güçlendirmiştir. Naciye Sultan ile evliliğinden üç
çocuğu olmuştur: Mahpeyker Hanımsultan, Türkan Hanımsultan ve Ali Enver Bey. Bu
evlilik, Enver Paşa'nın hem siyasi hem de kişisel hayatında önemli bir dönüm
noktası olmuştur.
