Anayasa mahkemesi, kişilerin anayasal düzende hak ve özgürlüklerin ihlal edilmesine bağlı olarak kişilerin başvuru yapması hakkını bulunduran yasal hak ve özgürlük olarak bilinir. Bir yargı yolu olarak bilinen Anayasa Mahkemesi’nin hukuk kurallarının aynı zamanda da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden bazı protokollerle şekillendirildiği bilinmektedir. Örnek vermek gerekirse işkence suçu hem Anayasa Mahkemesi’ne göre hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre bir suç olarak bilinir. Bunun gibi durumlarda kişilerin doğrudan bireysel başvuru yapması hakkının tanındığı bilinmektedir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ya da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre aykırı bir suç olarak kabul edilmeyen suçlar ya da ihlaller, Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasının önünde bir engel olarak kabul edilir.
Hukuk sisteminde bireysel başvuru hakkı anayasal kanunlarla düzenlenmiş ve koruma altına alınmış olup, hem özel hem de tüzel kişiler tarafından kullanılabilmektedir. Hakları konusunda ihlal edilmiş her bireyin ya da dernek, vakıf gibi tüzel kişilerin başvuru yapabileceği Anayasa Mahkemesi için söz konusu kişiler tüm yargı seçeneklerini tüketmiş olmalıdır. Yapılabilecek her türlü yargısal ha aramaların ardından eğer yine olumsuzlukla bir sonuç alınmışsa, bu mahkemeye bireysel başvuru yapma hakkı, son davanın görülmesinin ardından geçen otuz gün içerisinde yapılmalıdır. Herkese yasal bir hak olarak tanınan Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru kapsamında tüm merak edilen sorular ve bu soruların yanıtları sizler için derlendi…
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kanunu Nedir?
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru kanununun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmeleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kriterleri baz alınarak geliştirilmiştir. Bu durumda Anayasa Mahkemeleri’ne başvurulmasının hak tanındığı kanunun Anayasa’nın 148. Maddesinin 3. Fıkrası’na göre yapıldığı bilinmelidir. Ayrıca 6216 sayılı Anayasa Kanunu’nun da yürürlükte olduğu bilinmektedir.
Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Şartları Nelerdir?
Anayasa Mahkemesi’ne hak ihlalleri kapsamında başvuru yapılabilmesi için kişilerin ilk olarak ülke sınırları içinde söz konusu tüm ihlallere ilişkin yargı yolunu zorlaması, tüm yargı sistemini kullanarak olumsuz sonuçlar alması gerekmektedir. Bu mahkemeye başvuran kişiler için aynı zamanda suç olarak kabul edilen ve haksızlığa uğradıkları durumun hem Anayasa Mahkemesi’nde hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde başvuru konularının bir suç olarak kabul görmesi gerekmektedir. Eğer davacı olacak kişi bahsi geçen bu ili şartı taşıyorsa bireysel başvuru yapma hakkını da taşıyor demektir.
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Nasıl Yapılır?
Anayasa Mahkemesi’ne başvurmak için gerekli şartlar taşınıyorsa, başvuru yapmak için gereken şartlar şu şekilde sıralanabilir;
· Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yaparken verilecek dilekçede davacı olan kişinin kişisel bilgilerinin doğru ve eksiksiz bir şekilde yazılması gerekmektedir.
· Bu mahkemeye başvurmayı gerektirecek mağduriyet konusu her ne ise buna ilişkin tüm bilgiler açık bir şekilde ve özet geçilerek yazılmalıdır.
· Kimlik kartı ya da nüfus cüzdanı fotokopisinin mutlaka verilecek belgeler içinde yer alması gereklidir. Kimlik kartı fotokopisinin verilmediği durumlarda başvurular geçersiz olarak kabul edilir.
· Hem Anayasa Mahkemesi’ne hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne konu olan ihlal durumunun ne olduğu ayrı bir ibare ile belirtilmelidir.
Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru Ne Zaman Başladı?
Anayasa Mahkemesi’ne yapılacak başvurular daha öncesinde dernekler, vakıflar ve kuruluşlar gibi tüzel kişilikler için uygundu. Fakat daha sonradan bireysel başvurular da kabul edilmeye başlandı. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruların alınmaya başladığı tarih ise 23 Eylül 2012 olarak belirlendi.
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?
İnsan hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği durumlarda 2012’den beri bireysel başvuruların da kabul edildiği Anayasa Mahkemesi’nde açılacak başvuruların sonuçlanma süresi beş ay olarak belirlenmiştir. Beş ayın sonunda hükümlere bakılarak dava süreci sonuçlandırılmaktadır.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sorgulama Nasıl Yapılır?
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel olarak yapılan başvuruların sonuçlanması beş ayı bulabilmektedir. Kişilerin dava sonuçlarını merak etmesinin ardından sonuçlarının nasıl öğrenileceğine ilişkin soru işaretleri oluşmaktadır. Bir davacının mahkemesinin sonuçlarını öğrenebileceği yer E Devlet platformudur. Burada yer alan sorgulama ekranına tıklanmalı ve Bireysel Başvuru Sorgulama denilerek sonuç ekranın yüklenmesi beklenmelidir.
