Sanat Kaça Ayrılır?

Sanat, çok çeşitli formlara ve kategorilere sahip geniş bir alandır. Genellikle sanat, aşağıdaki başlıca kategorilere ayrılır:

1. Görsel Sanatlar

Resim: Boya kullanarak kağıt, tuval veya diğer yüzeylere yapılan sanattır. Çeşitli stiller ve teknikler kullanılır, örneğin yağlı boya, sulu boya, akrilik vb.

Heykel: Üç boyutlu sanat eserlerinin yaratılmasıdır. Taş, metal, ahşap veya kil gibi malzemeler kullanılarak yapılır.

Çizim: Kalem, kömür veya mürekkep kullanarak kağıt üzerine yapılan sanat eserleridir.

Baskı Sanatı: Gravür, linolyum baskı, serigrafi gibi tekniklerle kopyalar üretilir.

Fotoğrafçılık: Işığın, kameralar aracılığıyla yakalanarak görüntü oluşturulmasıdır.

Seramik: Kil ve benzeri malzemelerden yapılan objeler ve heykellerdir.

2. İşitsel Sanatlar

Müzik: Seslerin ve sessizliklerin belirli bir düzen içinde bir araya getirilmesidir. Enstrümantal, vokal veya her ikisini de içerebilir.

Şiir: Kelimelerin ritim, kafiye ve anlam yoluyla estetik bir düzen içinde sunulmasıdır.

3. Sahne Sanatları

Tiyatro: Canlı performanslarla hikayelerin sahnede anlatılmasıdır. Oyunculuk, dekor, kostüm ve ışık gibi öğeleri içerir.

Dans: Bedenin ritmik hareketleriyle ifade edilen sanat formudur. Klasik bale, modern dans, halk dansları gibi birçok türü vardır.

Opera: Şarkı söyleme, müzik ve genellikle dansın bir araya geldiği tiyatro türüdür.

Bale: Müzik eşliğinde klasik dans ve tiyatronun birleştiği sahne sanatıdır.

4. Edebiyat

Roman: Uzun kurmaca metinlerdir.

Kısa Hikaye: Kısa, yoğun anlatımı olan kurmaca eserlerdir.

Deneme: Kişisel görüş ve düşüncelerin anlatıldığı yazılardır.

Oyun: Tiyatro eserleri için yazılmış metinlerdir.

5. Uygulamalı Sanatlar

Mimarlık: Bina ve diğer yapıların tasarımı ve inşası sanatıdır.

Moda Tasarımı: Giysi ve aksesuarların yaratılması ve tasarımıdır.

Grafik Tasarım: Görsel iletişim için grafiklerin yaratılmasıdır. Afişler, logolar, broşürler gibi.

İç Mimarlık: İç mekanların estetik ve işlevsel tasarımıdır.

Endüstriyel Tasarım: Ürünlerin estetik ve fonksiyonel tasarımıdır.

6. Geleneksel ve Halk Sanatları

El Sanatları: El ile yapılan geleneksel sanat eserleridir. Dokuma, dantel, nakış gibi.

Halk Dansları: Belirli bir kültüre ait geleneksel danslardır.

Müzik Aletleri Yapımı: Geleneksel müzik aletlerinin el ile yapılmasıdır.

Bu kategoriler arasında bazen kesişimler olabilir ve birçok sanat eseri birden fazla kategoriye girebilir. Ayrıca, teknolojinin gelişmesiyle birlikte yeni sanat formları ve melez sanat türleri ortaya çıkmaktadır, örneğin dijital sanat, video sanatı ve performans sanatı gibi.

Şiilik Kaça Ayrılır?

Şiilik, İslam'ın iki ana mezhebinden biridir ve kendi içinde farklı kollar ve alt gruplara ayrılır. Şiilik içindeki ana ayrımlar, imametin (İslam topluluğunun liderliği) kimde olduğu ve nasıl devam ettiği konusundaki farklı görüşlere dayanmaktadır. İşte Şiilik'in başlıca kolları:

1. İmamiye (On İki İmam Şiiliği):

İmamiye: Şiilik'in en büyük koludur ve on iki imamın İslam topluluğunun meşru liderleri olduğunu kabul eder. Bu mezhebin mensuplarına "İmamiye" veya "Caferilik" de denir.

On İki İmam: Bu kolun temel inancı, Hz. Ali'den başlayarak on iki imamın peygamberin gerçek halefleri olduğudur. On ikinci imam, Muhammed el-Mehdi'nin gizlendiğine ve bir gün geri döneceğine inanılır.

Coğrafi Dağılım: İmamiye mezhebi, özellikle İran, Irak, Azerbaycan, Bahreyn ve Lübnan'da yaygındır.

2. İsmaililik (Yedinci İmam Şiiliği):

İsmaililik: Bu kol, yedinci imam olarak İsmail bin Cafer'i tanır ve on iki imam yerine yedi imamı kabul eder. İsmaililik kendi içinde farklı dallara ayrılmıştır.

Ağa Hanlılar: En bilinen İsmaili gruplarından biri Ağa Hanlılar'dır. Ağa Han, İsmaili Müslümanların manevi lideridir.

Nizari ve Mustali: İsmaililik, Nizari ve Mustali olarak iki ana kola ayrılır. Nizari İsmailileri, Ağa Han liderliğinde devam ederken, Mustali İsmailileri daha çok Yemen ve Hindistan'da bulunur.

3. Zeydilik:

Zeydilik: Bu kol, beşinci imam olarak Zeyd bin Ali'yi kabul eder. Zeydilik, diğer Şii kollarından farklı olarak, imama isyan edilebileceği görüşünü benimser.

Coğrafi Dağılım: Zeydilik, özellikle Yemen'de yaygındır. Yemen'deki Husi hareketi, Zeydi İslam anlayışına dayanmaktadır.

4. Alevilik-Bektaşilik:

Alevilik: Türkiye, Azerbaycan ve İran'da yaygın olan bir Şii yorumudur. İmam Ali'ye özel bir sevgi ve saygı gösterilir, ancak on iki imam inancı da önemli bir yer tutar.

Bektaşilik: Osmanlı İmparatorluğu döneminde gelişmiş bir tarikattır ve Alevilik ile yakından ilişkilidir. Bektaşilik, Alevilik ile benzer ritüellere ve inançlara sahiptir.

5. Diğer Kollar:

Dürzilik: İsmaililikten türemiş olup, daha çok Lübnan, Suriye ve İsrail'de yaşayan bir topluluktur. Kendi özgün dini doktrinlerine sahiptirler.

Alevi Nusayrilik: Suriye ve Türkiye'nin bazı bölgelerinde yaşayan bir grup olup, İmam Ali'ye büyük saygı gösterirler ve kendilerine özgü inanç ve ibadet pratiklerine sahiptirler.

Bu gruplar arasında teolojik, ritüel ve kültürel farklılıklar bulunmakla birlikte, hepsi İslam'ın Şii mezhebinin bir parçası olarak kabul edilirler. Şiiliğin farklı kolları, tarih boyunca çeşitli siyasi ve sosyal koşullara bağlı olarak gelişmiş ve şekillenmiştir.

Tiyatro Kaça Ayrılır?

Tiyatro, geniş bir sanat dalıdır ve çeşitli kategorilere ayrılabilir. Bu ayrımlar, tiyatronun türleri, stilleri, teknikleri ve işlevlerine dayanarak yapılabilir. İşte tiyatronun başlıca ayrımları:

1. Türlerine Göre Tiyatro:

Trajedi: İnsanların ciddi ve önemli sorunlarıyla yüzleştiği, genellikle trajik sonuçlarla biten oyunlardır.

Komedi: İzleyiciyi güldürmek amacıyla yazılan ve eğlenceli olaylar içeren oyunlardır.

Dram: Hem trajik hem de komik unsurları bir araya getiren, yaşamın ciddi ve karmaşık yönlerini ele alan oyunlardır.

Müzikal: Şarkı, dans ve diyalogların bir araya geldiği tiyatro türüdür.

Pantomim: Sözsüz, sadece hareketler ve jestlerle yapılan tiyatrodur.

Farce: Aşırı abartılı karakterler ve olay örgüleri içeren, izleyiciyi güldürmek amacıyla yazılmış komedi türüdür.

Melodram: Duygusal ve dramatik olayları abartılı bir şekilde sunan, genellikle iyi ile kötünün çatışmasını içeren oyunlardır.

2. Biçimlerine Göre Tiyatro:

Proscenium Tiyatrosu: Geleneksel sahne ve seyirci düzenine sahip, sahne ile seyirci arasında net bir ayrım olan tiyatro türüdür.

Arena Tiyatrosu: Seyircilerin sahneyi çevrelediği, sahnenin merkezde olduğu tiyatro türüdür.

Black Box Tiyatrosu: Esnek ve minimalist bir mekan kullanılarak, çeşitli sahne düzenlemelerine olanak tanıyan tiyatro türüdür.

Amfi Tiyatro: Antik Yunan ve Roma'da kullanılan, yarı daire şeklindeki oturma düzenine sahip açık hava tiyatrosudur.

3. Tekniklerine Göre Tiyatro:

Doğaçlama Tiyatro: Oyuncuların anında ve spontane bir şekilde oyun yaratmasıdır.

Kukla Tiyatrosu: Kuklaların kullanıldığı tiyatro türüdür.

Gölge Tiyatrosu: Işık ve gölge oyunlarıyla oluşturulan, genellikle perde arkasında gerçekleştirilen tiyatro türüdür.

4. İşlevlerine Göre Tiyatro:

Eğitici Tiyatro: Eğitici amaçlar taşıyan ve genellikle belirli bir mesaj veya bilgi aktarmayı amaçlayan oyunlardır.

Epik Tiyatro: Bertolt Brecht tarafından geliştirilen, izleyiciyi düşündürmeyi amaçlayan, doğrudan anlatım ve yabancılaştırma etkisi kullanan tiyatro türüdür.

Absürd Tiyatro: İkinci Dünya Savaşı sonrasında popüler olan, anlamsızlık, saçmalık ve insanın varoluşsal sorgulamalarını içeren tiyatro türüdür.

Politik Tiyatro: Toplumsal ve politik konuları ele alan, izleyiciyi düşündürmeyi ve harekete geçirmeyi amaçlayan tiyatro türüdür.

5. Kültürel ve Geleneksel Tiyatro:

Noh Tiyatrosu: Japonya'ya özgü, maskeler ve müzik eşliğinde gerçekleştirilen geleneksel tiyatro türüdür.

Kabuki Tiyatrosu: Japonya'ya özgü, renkli kostümler ve abartılı makyajlarla yapılan geleneksel tiyatro türüdür.

Pekin Operası: Çin'e özgü, şarkı, dans, akrobasi ve savaş sanatlarını içeren geleneksel tiyatro türüdür.

Karagöz ve Hacivat: Türk gölge oyunu, mizahi ve eleştirel diyaloglarıyla bilinir.

6. Modern ve Deneysel Tiyatro:

Fiziksel Tiyatro: Oyuncunun fiziksel hareketlerine dayanan, beden dilini ve hareketi ön planda tutan tiyatro türüdür.

Uygulamalı Tiyatro: Toplumsal sorunları ele alan, topluluklarla işbirliği içinde gerçekleştirilen tiyatro türüdür.

Interaktif Tiyatro: Seyircilerin aktif katılımıyla ilerleyen ve seyircilerin oyunun bir parçası haline geldiği tiyatro türüdür.

Bu kategoriler, tiyatronun zengin ve çeşitlilik gösteren yapısını anlamamıza yardımcı olur. Her tür ve stil, farklı estetik, kültürel ve toplumsal işlevler üstlenir ve tiyatro sanatının evrensel çekiciliğini ve derinliğini ortaya koyar.

Türkler Kaça Ayrılır?

Türkler, tarih boyunca geniş bir coğrafyaya yayılmış ve çeşitli boylar, devletler ve kültürel gruplar halinde örgütlenmiş bir millettir. Türklerin ayrıldığı başlıca kategoriler şunlardır:

1. Tarihi Dönemlere Göre:

Eski Türkler: Göktürkler, Uygurlar, Hunlar gibi erken dönem Türk devletleri.

Ortaçağ Türkleri: Selçuklular, Karahanlılar, Gazneliler gibi Ortaçağ döneminde kurulmuş Türk devletleri.

Osmanlı Dönemi Türkleri: Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki Türkler.

Modern Türkler: Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan günümüze kadar olan dönemdeki Türkler.

2. Coğrafi Dağılıma Göre:

Anadolu Türkleri: Türkiye Cumhuriyeti'nde yaşayan Türkler.

Orta Asya Türkleri: Kazaklar, Kırgızlar, Türkmenler, Özbekler, Uygurlar gibi Orta Asya'da yaşayan Türkler.

Kafkas Türkleri: Azerbaycan Türkleri gibi Kafkasya bölgesinde yaşayan Türkler.

Balkan Türkleri: Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya gibi Balkan ülkelerinde yaşayan Türkler.

Doğu Türkistan Türkleri: Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan Uygur Türkleri.

3. Etnik ve Dilsel Gruplara Göre:

Oğuz Türkleri: Türkiye Türkleri, Azerbaycan Türkleri, Türkmenler gibi Oğuz boyundan gelen Türkler.

Kıpçak Türkleri: Kazaklar, Kırgızlar, Tatarlar gibi Kıpçak boyundan gelen Türkler.

Karluk Türkleri: Uygurlar, Özbekler gibi Karluk boyundan gelen Türkler.

Sibirya Türkleri: Altaylar, Tuvalar, Hakaslar gibi Sibirya bölgesinde yaşayan Türkler.

4. Dini ve Kültürel Gruplara Göre:

Müslüman Türkler: İslam dinine mensup olan Türkler. Çoğunlukla Sünni ve Şii mezheplerine bağlıdırlar.

Hristiyan Türkler: Ortodoks ve Katolik Hristiyanlığı benimsemiş bazı Türk toplulukları. Gagavuzlar bu gruba örnek verilebilir.

Şamanist ve Tengrici Türkler: Geleneksel Türk inançlarını ve Şamanizmi sürdüren bazı küçük topluluklar.

Laik Türkler: Özellikle Türkiye'de, laik ve seküler yaşam biçimini benimsemiş Türkler.

5. Göçmen ve Diaspora Türkleri:

Göçmen Türkler: Çeşitli sebeplerle Türkiye veya diğer Türk ülkelerinden başka ülkelere göç etmiş olan Türkler. Almanya, Fransa, ABD gibi ülkelerde yaşayan Türk toplulukları bu kategoriye girer.

Diaspora Türkleri: Tarih boyunca farklı sebeplerle anayurtlarından ayrılmış ve dünyanın farklı bölgelerine dağılmış Türk toplulukları.

Türkler, tarih boyunca geniş bir coğrafyaya yayıldıkları ve çeşitli kültürel, siyasi ve sosyal süreçlerden geçtikleri için, çok çeşitli alt gruplara ayrılmışlardır. Bu çeşitlilik, Türk kültürünün zenginliğini ve tarihsel derinliğini yansıtır.

Taş Devri Kaça Ayrılır?

Taş Devri, insanlık tarihinin en eski dönemlerinden biridir ve bu dönem, insanlığın taş aletler kullanmaya başladığı zaman dilimini kapsar. Taş Devri, üç ana döneme ayrılır:

1. Paleolitik (Eski Taş Çağı)

Alt Paleolitik: Yaklaşık 2,5 milyon yıl önce başlayıp 300.000 yıl önceye kadar devam eder. Bu dönemde Homo habilis ve Homo erectus gibi erken insan türleri yaşamıştır. Çakmak taşı ve obsidyen gibi taşlardan yapılan kaba aletler kullanılmıştır.

Orta Paleolitik: Yaklaşık 300.000 yıl önce başlayıp 50.000 yıl önceye kadar devam eder. Neandertaller ve erken modern insanlar (Homo sapiens) bu dönemde yaşamıştır. Daha gelişmiş taş aletler ve avlanma teknikleri görülür.

Üst Paleolitik: Yaklaşık 50.000 yıl önce başlayıp 10.000 yıl önce sona erer. Modern insanlar bu dönemde sanat, mağara resimleri ve daha karmaşık aletler geliştirmiştir.

2. Mezolitik (Orta Taş Çağı)

Mezolitik Dönem: Yaklaşık 10.000 yıl önce başlayıp 8.000 yıl önce sona erer. Bu dönem, Paleolitik ile Neolitik arasında bir geçiş dönemidir. İnsanlar avcı-toplayıcı yaşam tarzından yerleşik hayata geçişin ilk adımlarını atmıştır. Küçük taş aletler (mikrolitler) ve kemik aletler yaygın olarak kullanılmıştır. İklim değişiklikleri ve bitki ile hayvan türlerinin evcilleştirilmesi bu dönemde başlamıştır.

3. Neolitik (Yeni Taş Çağı)

Neolitik Dönem: Yaklaşık 8.000 yıl önce başlayıp 3.000 yıl önce sona erer. Bu dönem, tarımın keşfi ve yerleşik yaşam tarzının benimsenmesi ile karakterizedir. İnsanlar tarım yapmaya, hayvanları evcilleştirmeye ve kalıcı yerleşim yerleri kurmaya başlamıştır. Çanak çömlek yapımı, dokuma ve taş binaların inşası gibi önemli gelişmeler de bu dönemde görülür.

Özet:

Paleolitik (Eski Taş Çağı): Alt Paleolitik, Orta Paleolitik, Üst Paleolitik

Mezolitik (Orta Taş Çağı)

Neolitik (Yeni Taş Çağı)

Bu üç ana dönem, insanlık tarihinin en eski ve en önemli gelişim aşamalarını kapsar. Her dönem, teknolojik ilerlemeler, yaşam tarzındaki değişiklikler ve insan topluluklarının sosyal yapıları açısından önemli farklılıklar göstermiştir.