Kemik kırıklarında kemik kendiliğinden iyileşmesi sebebiyle, tıbbi müdahale ve tedavi kemiğin desteklenmesine ile aynı vakitte optimum iyileşme adına yaralı kemiğe en iyi şartların sağlanmasına (immobilizasyon) odaklanır. Temel kural kırık bölümleri yeniden yerine yerleştirilmesi ile iyileşene kadar hareket edilmeyecek biçimde sabitlenmesidir. Bu işleme “redüksiyon” ismi verilir. Kemiği ameliyat olmadan tekrar konumlandırmak “kapalı redüksiyon” adı verilir. Çoğu kırık, kapalı redüksiyonla tedavi edilmektedir. Ciddi kırıklarda açık redüksiyon (ameliyatla tekrar konumlandırma) gerekmektedir. Bazı olaylarda, kemikleri sabitlemek adına pimler, vidalar, plakalar, çubuklar ya da tutkal tarzı malzemeler kullanılır. Enfeksiyondan kaçınmak adına açık kırıklar güzelce temizlenmelidir. Ağrıyı azaltmak adına ağrı kesici veya açık kırıklarda, enfeksiyonu önlemek adına antibiyotik kullanılabilir. Kırık alçıda olsa dahi, rehabilitasyon mümkün olan en kısa vakitte başlar. Bu tedavi, kan akışının düzetmesi, kas dokusunun korunması ile kan pıhtılarının ve sertliğin engellemeyle iyileşmeyi kolaylaştırır.
Kırık Tedavisi Aşamaları?
Kemik iyileşmesi ya da kırık iyileşmesi, vücudun bir kemik
kırığının iyileşmesini kolaylaştırdığı proliferatif bir fizyolojik dönemdir.
Kırık ardından, ışık ve elektron mikroskopisi ile görünen ilk değişim, zarar bölgesine bitişik dokulardaki kan hücrelerinin varlığo. Çatlaklardan hemen ardından kan damarları daralır ile kanamayı durdurmaktadır. Kırık olduktan bir birkaç saat içerisinde, ekstravasküler kan hücreleri, hematom şeklinde bilinen bir kan pıhtısı meydana getirir. Bu hücreler sitokinleri serbest bırakmakta ve kan kılcal geçirgenliğini çoğaltır. Kan pıhtısı içinde bütün hücreler dejenere olur bu nedenle ölürler. Kan pıhtısı haricindeki bazı hücreler, fakat yaralanma kısmında bitişik olan hücreler ile dejenere olur ve de ölürler. Bu aynı bölgede fibroblastlar yaşamda kalır ve çoğalmaktadır. Granülasyon dokusu şeklinde tanınan küçük kan damarları serpitletir gevşek ile hücre kümesi meydana getirir. Bu doku, kırık bölüm boyunca gerginliği azaltmaktadır. Osteoklastlar ölü kemik uçlarını yeniden emmeye başlarlar ve diğer nekrotik dokular kaldrmaktadır. Kırıklardan sonraki zamanlarda, periost çoğalmakta ve dönüştürür. Kırık aralığının etrafındaki (yakın tarafında) yer alan periosteal hücreler hiyalin kıkırdak meydana getiren kondroblastlara dönüşürler. Kırık arası distalindeki (en uzak köşesindeki) periost hücreleri osteoblastlara dönüştürmekte ve doku kemik meydana getirir. Granülasyon dokusundaki fibroblastlar hiyalin kıkırdak da meydana getirir kondroblastlara dönüşür.Bu iki yeni doku kırıkların diğer bölümleri karşılıklarıyla birleşinceyedek büyür. Bu işlemler, "kırık kallus" şeklinde bilinen heterojen bir doku kütlesi ile meydana getirir. Sonunda kırılma aralığı, hiyalin kıkırdak ve dokuma kemik aracılığıyla köprülenir ve bazı kemiklerin orijinal kuvvetini geri kazandırmaktadır. Tekrardan şekillendirme işlemi, trabeküler kemiğin kompakt kemikle yer değiştirmeye yol açmaktadır. Trabeküler kemik ilk kez osteoklastlar aracılığıyla emilir ve "Howship lakünası" şeklinde bilinen sığ bir rezervuar çukuru meydana getirir. Daha sonra osteoblastlar resorpsiyon çukuru içerisinde kompakt kemik birikir. Neticesinde, kırık kallus, kemiğin orijinal biçim ve kuvveti ile yakından eşleşmekte olan yeni bir biçime dönüştürülür. Yeniden şekillenme bölümü yaş ya da genel olay gibi faktörlere bağlı şekilde 3-5 sene sürer. Bu dönem, osteokonduktif olarak ve aktif şekilde kemik iyileşmesini destek sağlayan, cerament gibi belirli sentetik enjekte edilecektir biyomalzemelerle geliştirilebilir.
Kırık Tedavisinde Buz
Buz uygulaması, akut yumuşak doku yaralanmaları ile ortopedi
ameliyatları ardından çoğunlukla önerdiğimiz bir tedavi yöntemi olarak bilinir.
Soğuk uygulanan kısımda ağrı, ödem ve inflamasyon azalmaktadır. İncinme,
sakatlanma ardından ilk 48-72 saat içinde yapılması durumunda etkinliği daha fazla
olur.
Kırık Tedavisinde Kullanılan İlaçlar
Protez ameliyatları diğer tedavi yöntemlerine oranla pahalı olabilir ve çok güzel sterilizasyona sahip ameliyathane ortamı lazımdır. Ameliyat evvel ve ardından emboli riskini en aza indirmek maksadıyla kan sulandırıcı ilaçlar ile anti embolik çorap kullanımı lazımdır.
