Bir işi veya bir malı, birçok istekli arasından en uygun teklif eden katılımcıya bırakma ihale olarak adlandırılır. Genel olarak büyük özel sektör firmaları ve devlete ait işlerin kullandığı bir yöntemdir. Bir işi yapmak veya bir malı satın almak isteyenlerin ayrı ayrı fiyat vermeleri ve işveren veya satıcı olan kişinin bu fiyatlar arasından kendine en uygun olanını seçmesine olanak veren bir sistemdir. İhale katılımcıları müzayedelerin aksine rakipler tarafından önerilen koşullar üzerinden sisteme dahil olur. Suistimallere ve güvensizliği engel olmak amacıyla ihalelerde ihale komisyonları bulunmaktadır. İhaleye katılacak olan taraflar tekliflerini ihale komisyonuna takdim ederler. Karar yetkisi ihale komisyonlarına aittir. İşlerin zamanında yapılması için ihaleyi kazanan kişi veya şirket ile sözleşme yapılır. Yapılan bu sözleşmeler düşük, orta veya yüksek değerde olabilmektedir.
Bir işin istekliler arasından en uygun şartları sağlayan kişiye verilmesine ihale denmektedir. İhaleler genel olarak arttırma yoluyla yapılıyor olsa da eksiltme yoluyla da yapılabilmektedir. Bir işin yapılmasında en düşük maliyeti üstlenmek üzere eksiltme, bir şeyin satışı için en yüksek ücreti sağlamak üzere arttırma yöntemi uygulanmaktadır. İhalelerin birçok çeşidi mevcut olmakla birlikte çoğunlukla açık veya kapalı teklif usullerine göre ihaleye sunulmaktadır. İhale süreci açık usulde yapılıyorsa tüm istekliler teklif sunabilmektedir. İhale süreci kapalı usulde yapılıyorsa teklifler yazılı olarak verilmektedir. Teklif bir zarfa yerleştirilir ve zarf üzerinde isteklinin adı soyadı, tebligata açık adresi yazılır ve bu şekilde sunulmaktadır. Birçok farklı alanda ihale sistemi kullanılabilmektedir. Herhangi bir kamu hizmeti için gerekli olmayan, hazine özel mülkiyetinde bulunan veya hukuken ihale edilmesinde herhangi bir sakınca bulunmayan taşınmazlar ihale yoluyla satışa sunulabilmektedir.
İhale Dosya Hazırlama Nasıl Yapılır?
İhaleyi tam olarak çalışan istekli firmanın veya kişinin istediği şekilde ihale dosyasını hazırlamasına ihale dosyası hazırlama denir. İhale dosyası hazırlama oldukça önemli ve kritik bir sürece sahiptir. İhale dosyasını hazırlarken kullanılan yöntemleri bilmeyen şirketler ve ya kişiler bu aşama zorluk yaşayabilmektedirler. İhale mevzuatlarında belirtilen usul ve şartlara bağlı olarak her türlü ihalede doküman ve mevzuatın hazırlanmasında yardımcı olan danışmanlık şirketleri mevcuttur. İhale konularında mevzuata uygun hatasız hazırlanmasını sağlayan danışman merkezlerinde dosya oluşturma aşamaları şu şekildedir;
· E-imza ile ihale dokümanın indirilmesi veya satın alınması
· Tüm yönleriyle ihale dokümanının incelenmesi
· İdari şartname ve sözleşme tasarısının tetkik edilmesi
· Standart formların incelenmesi
· Gerekli belgelerin tespit edilmesi
· Tespit edilen belgelerde ihale ile ilgili olan önemli hususların raporlanması
· Firmadan alınan tüm evrakların kontrol edilmesi
· Teklif dosyalarının hazırlanması
· Teklif dosyalarının başka uzman tarafından kontrolünün sağlanması
· Teklif dosyasının şekil yönünden kontrollerin sağlanması
İhale Usulleri Nelerdir?
- Açık İhale Usulü: Bütün istekli kişilerin teklif verebildiği usul olarak tanımlanmaktadır. En çok kullanılan ve en çok bilinen usuldür. Bu ihale usulünde dokümanların yeterlilik kriterlerini sağlaması gereklidir. Teklif verilmesi gereken asgari istekli sayılan ilişkin herhangi bir düzenleme olmadığından ötürü bir isteklinin teklif vermesi dahi yeterlidir.
- Belli İstekliler Arasında İhale Usulü: İşin özelliğinin uzmanlık veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihalesi yapılamayan ve ön yeterlik değerlendirilme sonucu yeterli olan belirli sayıda adayın teklif verebildiği iki aşamalı bir usuldür.
- Pazarlık İhale Usulü: Kanunda belirtilen hallerde kullanılabilen ve ihale komisyonunun bentlere göre yapılacak olan ihale konusunda işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemlerinin görüşüldüğü iki aşamalı olan bir ihale usulüdür. Sonrasında yeterli bulunan istekliler ilk fiyat tekliflerini aşmamak üzere yazılık teklifi komisyona sunar. Yaklaşık maliyetin komisyon tarafından yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanması gerekir.
Kamu İhalesi Nedir?
Mal ve hizmetlerin alınmasıyla yapılan ve devlet kademelerinin ihtiyacı olan satın alma işlemlerinin tümüne kamu ihalesi denmektedir. Farklı şekillerde yapılabilen kamu ihaleleri, kamu ihale kanununa uymak zorundadır. Kanunda belirtilen şekillerde düzenlenmeyen veya ihale katılımcıları mevzuata uygun davranmazsa veya ortada teklif varsa ihale geçersiz sayılır ve iptal edilir.
İhale İlanlarında Bulunması Gerekenler Nelerdir?
- İhale yapacak idarenin ismi, adresi ve iletişim numarası
- İhaledeki işin başlama ve bitiş tarihi
- İhale usulü, katılma şartları ve istenen belgeler
- Mal alım ihalelerinde teslim yeri
- Hizmet alım ve yapım ihalesinde işin yapılacağı yer
- İhalenin yapılacağı yer, tarih ve saat
- Teklif ve sözleşme cinsi
- Teklifin kimlere verileceği
- Teklifin geçerlilik süresi
- Konsorsiyumların teklif verip veremeyeceği