İdari yaptırım uygulanmasını sağlamak veya hakkında savcılık soruşturulması açılmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı olan bir fiilin isnat edilmesine iftira denmektedir. Yani fail olan kişi masum olduğunu bildiği bir kişiye suç atmakta veya suç duyurusunda bulunmaktadır. Hukuka aykırı bir fiil işlemediği bildiği halde mağdurun iftira atması, iftira suçu şartları arasından önemli bir olgu oluşturmaktadır. İftira atmanın veya suçunun gerçekleşmesi için mağdura somut veya belirli bir fiil isnat edilmelidir. Mağdura belirsiz bir fiil isnat edilmesi halinde iftira atma veya suçu oluşmamaktadır. Başka kişilere ait kimlik veya kimlik bilgilerini kullanan kişiler soruşturma ve kovuşturma yapılmasını engelleme amacıyla bu işlemi yaptıkları için iftira suçu işlemektedir ve bu hükümlere göre cezalandırılırlar. Kimlik veya kimlik bilgilerini kullanarak işlediği suçun ortaya çıkmasını ve hakkında yargılama yapılması önlemeye çalışan fail suçu bu şekilde işlemektedir. Uygulamada soruşturma veya kovuşturmadan kaçmak amacıyla sahte kimlik ibraz etmek yoluyla işlenmektedir.
İftira Şikayete Bağlı Bir Suç Mu?
İftira yapılması şikayete bağlı olan suçları içerisinde yer almamaktadır. İdari yaptırım kararı uygulayan veya soruşturmayı başlatan kamu makamlarıdır. Bu sebepten ötürü suç şikayete bağlı olmaktan çıkmaktadır. Soruşturma başlatılması savcılığın görevidir ve savcılık suçun işlendiğini öğrendiği anda işlemi başlatmakla yükümlüdür. Şikayet hakkı, müşteki tarafından her zaman kullanılabilir anca iftira suçu ile ilgili herhangi bir şikayet süresi yoktur. Suçun işlenmesinden itibaren 8 yıl içinde yani dava zamanaşımı süresi içerisinde olduğunda soruşturma savcılık tarafından başlatmalıdır. 8 yıllık süre geçtikten sonra iftira suçu soruşturulamaz. İftira suçu, uzlaşma kapsamında değerlendirilen suçlarda değildir.
İslam'a Göre İftira Atmak Nedir?
Genel olarak çıkarları zedelenen, bir kişiye karşı düşmanlık, kin veya hınç besleyen, başka kişilerle rekabet içerisinde olan, yalan söylemekten çekinmeyen, kötü niyetli insanların karşısındaki kişi veya kişilere zarar vermek amacıyla başvurdukları çirkin yöntemdir. Dini terim olarak bir kimseye işlemediği bir suç veya kusur sayılan bir sözü, davranış veya nitelikli olarak isnat etmek anlamında kullanılmaktadır. İnsani değerlerden uzak yaşayan toplumlarda yaygın olarak görülen karalama yöntemi Kur’an’da şiddetle yasaklanmıştır. İftira gerek kişi gerekse toplum üzerinde olumsuz tesiri olan ve sosyal barışı tehdit eden manevi bir hastalık olarak nitelendirilir.
İftira İçin Nasıl Dava Açılır?
İftira davası açmak için öncelikle iftira suçunun işlenmesi gerekmektedir. Çoğu kişi için gerçekte olmayan, olmamış kanunlara aykırı davranışta bulunulması iddiası iftira suçudur. İftira suçu gerçek kişilere karşı işlenen suçlara arasında yer almaktadır. Gerçek kişiler bireyleri ifade etmektedir. İftira suçunun ortaya çıkması için kanuna uygun olmadığı söylenen davranışı yapan kişi belli olmalı ve iftira atılan kişi muallakta kalmamalıdır. Hukuka aykırı davranışta bulunduğu yalan beyanlarla söylenen kişinin isminin doğrudan söylenmesi dışında açıklama ve sözlerle kim olduğu anlaşılıyorsa iftira suçu işlenmiştir ve suç doğmuştur.
İftira Ne Kadar Günah?
İftira atmak Kur’an’da yasaklanan davranışlar arasındadır. Yasaklanmasındaki sebep olarak kişinin dünyadaki maneviyatına, ahirette ise amellerine zarar veren iftira atma ortaya atılan asılsız söylemler dolayısıyla kişiler arasındaki sevgi ve saygı gibi değerlerin kaybolmasına neden olmaktadır. İftiranın çok görüldüğü ortamlarda insanların güven duyguları zedelenebilir. İftira ile ilgili hadislere bakıldığında dinde yeri olmadığı görülmektedir. Özellikle iffetli bir kadına yapılan iftira büyük günahlar içerisinde değerlendirilmektedir. İftira atmanın hükmü ise iftiraya uğrayan kişi affetmediği sürece iftira atanan cehennemde kalacağı hadislerde söylenmektedir.
İftira Suçu İşleme Biçimleri Nelerdir?
· Şikayet yoluyla: İftiranın şikayet yoluyla işlenebilmesi için şikayet başvurusunun, idari yaptırım ve soruşturmaya yetkili olan makamlara yapılması gereklidir.
· İhbar yoluyla: Herhangi bir vatandaş suç veya kabahat işlenmesi halinde, işlenen suçu veya kabahati adli makamlar ile idari yaptırım yetkisine sahip idarelere ihbar edebilir. Vatandaşın ihbar yükümlülüğü bulunmasa da dilekçe verme hakkı bulunan vatandaşlar ihbar yapmak için bir hakka sahiptir.
· Basın yoluyla: Her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim aracıyla yapılan yayınları ifade etmek üzere kullanılan tv, radyo, gazete ve internet gibi iletişim araçları vasıtasıyla yapılan faaliyetlere basın-yayın faaliyeti denir. Bu yolla herhangi bir kimse için hukuka aykırı istinatta bulunmak iftira suçunun işlendiğinde göstermektedir.
İftira Suçunun Cezası Nedir?
· Genel olarak suçun cezası 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır. Eğer suç nitelikli iftira halindeyse cezası yarı oranında arttırılır.
· Mağdur kişiye atılan iftira sonucunda, mağdur ile ilgili hapis cezası dışında idari veya adli yaptırım uygulandıysa; iftira atan kişi 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
· Ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına iftira suçu yüzünden mahkum olan mağdur olması halinde; iftira atan kişiye 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası verilir.
İftiraya Uğrayan Kişi Tazminat Davası Açabilir mi?
Mağdur olan kişi iftira atan kişiye tazminat davası açabilir. Birçok mağduriyet sebebi ile kişilik haklarına saldırı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına sahiptir. Yaşadığı zararlar sebebiyle iftiraya uğrayan kişi, iftira atan kişiye tazminat davası açabilir. Dava bittikten sonra verilecek olan miktar mağduriyetin durumuna göre belirlenmektedir. İftira sebebiyle kişi özgürlüğünü kaybetmişse yüksek miktarda tazminat ücreti talep edebilir.
