Human papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu, HPV'ye bağlı rahim
ağzı kanseri, dış genital organlar, kadın yumruları, erkek penis ve yumrular,
hem genital hem de siğillerin baş, boyun ve boğaz kanserlerine karşı koruma
sağlayan bir aşıdır. HPV aşıları, çoğu kansere neden olan HPV türlerine ve
siğillere neden olan HPV türlerine karşı tasarlanmıştır. İkili, dörtlü ve dokuz
HPV aşısı vardır. İkili ve dörtlü HPV
aşıları, rahim ağzı kanserlerinin %70-80'inden sorumlu olan HPV tip 16 ve 18'i
devreye sokar. 9'u 1 arada aşı, kanserlerin %88-90'ına neden olan HPV tip 16,
18, 31, 33, 45, 52 ve 58 tipine karşı %100 koruma sağlar. Ayrıca 4. ve 9.
aşılar, genital siğillerin %90'ına neden olan HPV 6 ve 11'e karşı %100 ek
korumaya sahiptir. HPV aşısı cinsiyetten bağımsız olarak 11-12 yaş arası
çocuklara yapılmalıdır. Zamanında aşılanmayan erkek çocuklara 45 yaşına kadar
aşı yapılabilir. Kadınlar için bir üst yaş sınırı yoktur ve her yaşta aşı
yapılabilir ve cinsel olarak aktif olsalar bile benzer korumadan
yararlanabilirler. Bununla birlikte, aşıya dahil olmayan diğer kansere neden
olan HPV türleri, aşı yapıldıktan sonra bile kanser geliştirebilir. Bu nedenle
aşı yaptırmış olsanız bile düzenli sağlık kontrollerinizi yaptırmanız
önemlidir.
Kanserle Mücadelede Aşının Koruyucu Rolü
Rahim ağzı kanseri tüm dünyada kadınlarda en sık görülen
kanser türlerinden biridir. Her yıl 500.000'den fazla kadına hastalık teşhisi
konuyor ve 250.000'den fazla kadın hastalıktan ölüyor. Rahim ağzı kanseri
hastalarının yüzde sekseni gelişmekte olan ülkelerde bulunur. Rahim ağzı
kanserinin önlenmesi mümkündür. Koruyucu hekimlik, düzenli sağlık bakımı ve HPV
aşısı, kanserle savaşmanın etkili yollarıdır.
Rahim Ağzı Kanseri Tarihe mi Karışıyor?
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, cinsiyete bakılmaksızın tüm
çocukların en az %90'ı 15 yaşından önce aşılanmış olsaydı, 35 ve 45
yaşlarındaki kadınlara en az iki HPV testi yapılacaktı ve 90 eğer kanser öncesi
lezyonların %10'u ve servikal kanser tedavi edilseydi, 2120 yılına kadar
serviks kanseri dünya çapında yok olacaktı. Aşıların Yan Etkileri Var Mı?
HPV aşısı ne canlı ne
de ölü bakteri içermediği için HPV iltihabı, kanser veya ölüm gibi yan etkileri
yoktur. Çocukluk çağı aşılarına benzer şekilde, enjeksiyon bölgesinde düşük
dereceli ateş, hafif ağrı ve kızarıklığa neden olabilir. Hamilelikte sorun
yaratmaz. Ancak hamilelerin kullanması önerilmemektedir. Ancak aşılı bir
kişinin hamile olduğunu bilmeden hamileliğini sonlandırmak gerekli değildir.
Kimlere Uygulanmamalı?
Maya alerjisi olan
kişileri dört kat daha fazla yan etki yaşar. Bu aşı mayadan yapılır. Üretim
teknolojisi nedeniyle lateks gibi maddelere karşı hassasiyeti olan kişilere
çift aşı yapılmaz. Bir kişinin ateşi varsa, orta derecede veya şiddetli bir
hastalığı varsa hastalık geçmiş sayılabilir. Normal şartlarda gebelere
önerilmemekle birlikte literatürde anlatılan vakalarda aşılı annelerden doğan
bebeklerde herhangi bir yan etki gözlenmemiştir.
Smear Testlerine Aşılamadan Sonra Devam Edilmelidir
Genital siğiller
toplumun %1'inde bulunur. 20’li yaşlarda bu oran %7'ye çıkacaktır. Rahim ağzı
kanseri aşısı yapılsa bile tarama programı devam etmelidir. 21 yaşın üzerindeki
tüm kadınların üç yılda bir test yaptırmaları önerilir. HPV ve testi birlikte
kullanarak taramaya veya ortak teste 30 yaşında başlanması önerilir. Her ikisi
de başarılı olursa, 5 yıllık servikal veya kanser öncesi lezyon geliştirme
oranı %0,08'e düşecektir.
HPV Testi Nedir?
HPV testi, serviksten alınan bir bez veya doku örneği ile
yapılır. HPV testi, yüksek riskli lezyonları belirlemeye yöneliktir. HPV
testleri genellikle rutin kontrollerin bir parçası olarak yapılmaz. Özellikle
30 yaş üstü bayanlar için uygundur.
