Gelir vergisi, doğrudan gerçek kişilerin elde ettikleri kazançlar üzerinden devlete ödemeleri gereken vatandaşlık sorumluluklarından bir tanesi olarak bilinir. E ticaret ya da gerçek satış yerlerinde yapılan her bir kazanç için bu kişiler belli oranda vergiye tabii tutulurlar. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet eden, kamu yada özel sektöre bağlı olarak merkezi Türkiye olmak şartı ile yurt dışında yaşayan pek çok kişi tarafından bu verginin verilmesi yasalarla zorunlu hale getirilir. Bir yıl içerisinde iki farklı zaman diliminde birinci ve ikinci taksit olmak üzere ücretlendirilen gelir vergisi, basit usul ve basit usul olmayan diye iki farklı irdelenmektedir. Menkul sermaye kazançlarının, serbest meslek faaliyetlerinin ve zirai faaliyetlerin kapsamında yer alan gelir vergisi hakkında tüm merak edilen sorular ve bu soruların ayrıntılı yanıtları sizlerle…
Gelir Vergisi Nasıl Bir Vergidir?
Gelir vergisi, türüne göre değerlendirildiğinde ‘dolaysız bir vergi’ olarak bilinmektedir. Oldukça basit bir mantık üzerine oturan gelir vergisi kişilerin bir yıllık kazançlarının üzerinden hesaplanarak verilen bir vergi türüdür. Bir yıllık sürenin iki farklı periyoduna göre ayarlanan bu vergi türünde tüm kazanç göz önüne alındıktan sonra her türlü giderin düşülmesi gereklidir. Ardından ise çıkan tutarın vergi dairelerini gerekli birimlerine iletilmesi önem taşımaktadır.
Gelir Vergisi Neye Göre Hesaplanır?
Gelir vergisinin hesaplanmasında Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayınladığı genelgeler baz alınır. Bu genelgeler gelir vergisi dilimleri olarak adlandırılmakla birlikte, aynı zamanda kimin neye göre vergi vereceği hangi sınıf içinde yer alacağı da belirlenmiş olur. Her yıl değişiklik gösteren bu oran nispetinde tüzel ya da gerçek kişiler vergiler vermektedirler. Buna ek olarak mükelleflerin yıllık gelir oranları ne kadar yükselirse, ödeyecekleri vergiler de o kadar artış gösterir.
Gelir Vergisi İle Geçici Vergi Arasındaki Fark Nedir?
Gelir vergisi ile peşin vergi olarak da bilinen geçici verginin arasında kayda değer bir farklılık bulunmamaktadır. Fakat gelir vergisi senede iki kez verilirken, geçici verginin bir yıl içinde dört parçaya bölünerek verildiği bilinir. Aynı zamanda geçici verginin verilmesinde muaf tutulan gelir grupları yer alıyorken, gelir vergisinde herkesin bu vergiyi vermekle mükellef olduğu, her yıl bu kişilere gelir vergisi tahakkuk edildiği bilinmektedir.
Gelir Vergisi İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?
Gelir vergisi farklı farklı kazanç kapıları ve farklı menkul değerler üzerinden ayrı ayrı verildiği için her bir çeşidin kendine özgü belgeleri olmak durumundadır. Bu açıdan bakıldığında kira vergisinin gerekli evraklarını ele almak istersek, hazırlanması gereken evrakları şu şekilde sıralayabiliriz;
· Menkul beyannamesi
· Daha önceden meskene ilişkin yapılmış kira sözleşmesi
· Yapılmış ödemelerin dekontu
Gelir Vergisi Ne Kadar?
Gelir vergisi, herkesin kazancı oranında hesaplanan bir vergi çeşididir. Bu nedenle net bir miktardan bahsetmek mümkün değildir. Bu açıdan bakıldığında kişilerin bir yıllık kazancının 24 Bin Türk Lirası’na kadar olan kısımlarından alınacak vergi oranı %15 değerindedir. 24 Bin Türk Lirası’ndan 53 Bin Türk Lirası’na kadar olan kısımlarından %20, bu miktardan sonrası ise %27 oranında hesaplanmaktadır.
Gelir Vergisi Kardan Mı Hesaplanır?
Evet. Örnek vermek gerekirse;
Bir yıllık süre zarfında bir kişinin safi kazanç miktarı 2000 Türk Lirası olsun. Burada her türlü giderimizi hesapladık ve çıkan masrafı da 500 Türk Lirası bulduk. Kalan tutar 1500 Türk Lirası olacaktır. İşte tam da bu hesaba göre 1500 Türk Lirası’nın %15’i alınmalıdır. Bu durumda ödenmesi gereken gelir vergisi hesaplanan döneme göre 225 Türk Lirası çıkacaktır.
Gelir Vergisi İşçiden Mi Kesilir?
Evet. Bir fabrika işçisini ele alacak olursak eğer, bu kişinin kazancından gelir vergisi kesilerek banka dekontu verilmektedir. Kısacası her yıl belirlenen ücretler net ve brüt olarak değerlendirilir. Net maaşımız banka hesaplarımıza yatırılan hatta üzerinden sigorta yatırılan maaş iken, brüt maaş ise çalışan olarak bizim adımıza verilmiş olan vergi miktarı ile toplam halidir.
Gelir Vergisi Ödenmezse Ne Olur?
Gelir vergisinin tahakkuk edildiği süre zarfından itibaren don ödeme gün ve saatine kadar mutlak suretle yatırılması gereklidir. Eğer bu süre zarfı geçilmişse, mevcut tutar üzerinden gecikme zammı uygulanmak zorundadır. Bu kez cezası ile birlikte ödemek durumunda kalınır. Öte yandan bakıldığında ödenmeyen vergiler her türlü hukuki işlem sürecinde, miras paylaşımlarında kişilerin karşılarına çıkar ve işleyişin tıkanmasına neden olabilir. Bu nedenle herkesin zamanında gelir vergilerini ödemesi lüzumludur.
Gelir Vergisi Muafiyeti Nasıl Olur?
Gelir vergisinden muaf tutulan kişiler seyyar satıcılar, herhangi gir iş yeri bulunmayanlardır. Gezici olarak çalışan kişiler olarak da ifade edildikleri bilinmektedir. Bu açıdan bakıldığında mahalle aralarında gezerek iş yapan kalaycılar, musluk tamircileri, hamallar, ayakkabı boyacıları, nalbant ve çilingirler gelir vergisinden muaf olan kişiler olarak bilinmektedir.
Gelir Vergisi Beyannamesi Verilmezse Ne Olur?
Gelir vergisi beyannamesi ilgili kurumlara kazanç sağladıktan sonra verilmesi gereken bir vergi türüdür. Bunun verilmemesi durumlarında gerekli mali incelemeler sonrasında tespit edilebilme sirki çok yüksektir. Fark edildiği anda ise söz konusu miktar üzerinden bir kat ceza işlemi uygulanmaktadır.
Gelir Vergisi Tek Seferde Ödenir Mi?
Gelir vergisinin tek seferde ödenmesi gibi bir durum söz konusu değildir. İki farklı ay özelinde iki parça halinde verilmesi gereklidir. Gelecek dönemin kazanç oranı artıp, azalabileceğinden dolayı tek seferde ödenmesi uygun görülmemektedir.
