Fosfor elementi, atom numarası 15 olan kimyasal elementtir. Saf bir fosfor, beyaz ve kırmızı fosfor olarak iki ana formda bulunur. Ancak, başka elementlere göre, reaktif özellik gösteren bir element olduğu için, Dünya’da hiçbir zaman serbest olarak bulunmaz ve kullanılamaz. Minerallerde, fosfat olarak bulunur.
Fosfor, ilk defa 1669’da beyaz fosfor olarak izole edilmiştir. Beyaz fosfor ise, oksijene maruz kalırsa hafifçe bir parıldama yansıtır. Fosfor, bütün canlıların yaşamı için oldukça önemlidir. İdrar ve kemik tozu bir organik fosfor kaynağıdır. Fosfor içeren minerallerin çoğu, tarımsal gübre haline getirerek kullanılır. Fosfat mineralleri, iki farklı kimyasal yol ile beraber fosforik aside dönüştürülmektedir. Bu işlemler, beyaz fosforun üretilmesine sebeptir. Beyaz fosfor, deterjan yapımında ve başka birçok alanda kullanılır.
Fosfor Elementinin Özellikleri Nelerdir?
Karanlıkta ışık saçarak parıldayan fosfor, çeşitli renklerde ve sarımsak kokusuna benzer bir kokuda olur. Atom numarası 15 ve ağırlığı 30,974’tür. Yoğunluğu ise 1,82’dir. Saydam, yumuşak, muma benzer bir yapısı vardır.
Fosfor beyaz, kırmızı ve siyah olmak üzere 3’e ayrılır. Beyaz fosfor; zehirlidir, hava ile temas ederse kendiliğinden tutuşur. Bu sebep ile su altında muhafaza edilir. Karanlıkta parıldar ve ışık saçar.
Kırmızı fosfor; beyaz fosforu 250 derece ısıttığımızda ya da güneşe maruz bıraktığımızda elde edebileceğimiz bir fosfor çeşididir. Karanlıkta ışıldamaz, zehirli değildir ve tehlikesi çok azdır. Kibrit ve havai fişek üretiminde kullanılır.
Siyah fosfor ise; beyaz fosforun yüksek basınç altında ısıtılır ve böylece elde edilmiş olur. Bu fosfor, fosforların en az reaktif formudur. Elektronik uygulamalarda usta potansiyele sahip katmanlı bir yarı iletkendir.
Fosfor Elementi Sembolü Nedir?
Fosfor elementi sembolü P’dir.
Fosfor Elementi Nerelerde Kullanılır?
Fosfor elementi, temel bir bitkisel besin kaynağıdır. 20. Yüzyılın sonlarına doğru, bitkiler üzerindeki etkisi anlaşılmıştır ve bu fosfat üretiminin artmasına sebep olmuştur. Fosfor, kibrit yapımında, deterjan üretiminde, porselen yapımında, cam işlemelerinde ve özellikle gübre sanayisinde kullanılır.
Fosfor Elementi Nasıl Bulundu?
Fosfor ilk olarak, insan idrarı ile izole edilmiş bir elementtir. Ayrıca, ölü hayvanların kemiklerinin işlenmesi sonucu elde edilen kemik tozu eski bir fosfor kaynağı olarak nitelendirilmektedir. Antik yıllardan beri olduğu düşünülen fosfor elementi, ilk olarak Alman bilim insanları tarafından, 1669’ta bulunmuştur.
Fosfor Elementi Nerelerde Bulunur?
En çok fosfatlı kayalarda bulunan fosfor, kok ve silikadan oluşan karşımın yaklaşık 2000 dereceye kadar ısıtılması ile elde edilir. Fosfor elementi, hayatımızda tükettiğimiz birçok gıdanın içinde bulunmaktadır. Bunların kısa bir listesini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Yoğurt
- Süt
- Yumurta
- Dondurma
- Çikolata
- Kurutulmuş meyveler
- Mısır ekmeği
- Pirinç kepeği
- Baklagiller
- Ayçiçek yağı tohumunda
- Kuruyemişlerde
Belirtmiş olduğumuz gıda ürünlerinde yüksek miktarda fosfor bulunur. Badem sütü, pirinç sütü, katkısız meyve suları, elma, çilek, üzüm, havuç gibi gıdalarda ise az miktarda fosfor bulunur.
