Yatırım yapmak ve sermaye piyasalarında faaliyette bulunmak üzere yardımcı ve yetkili olan kurumlara aracı kurumlar denmektedir. Kuruluş amacı itibariyle hisse senetlerinin ticaretinde piyasa ile yatırımcı arasındaki aracılık işlemlerini ve yatırımcılık hizmetini yerine getirmektedirler. Aracı kurumların gelir kaynakları arasında verdikleri bu hizmetler karşılığında almış oldukları komisyon ücretleri vardır. Yatırım konusunda yetkili kılınan bu kurumlar denetim, gözetim, mali tablo, muhasebe ve rapor standartları konusunda Bankalar Kanunu’na tabidir. Kuruluşları, faaliyetleri ve yetkilendirme işlemlerinin yapılması Aracılık Faaliyetleri ve Aracı Kuruluşlara İlişkin Esaslar Tebliği adı verilen tebliğ ile gerçekleştirilmiştir. Bu tebliğin yayınlanmasının amaçları arasında Sermaye Piyasası Kanunu ve Sermaye Piyasalarında aracılık faaliyeti yapacak olan bu kurum ve kuruluşların; kuruluş, faaliyet ve yetkilendirilme esaslarını düzenlemek vardır. Yetkili kuruluşlar tarafından kişinin kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına ve kendi namına başkası hesabına şeklinde yapılan ticari faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Halka arza aracılık, alım satıma aracılık ve türev araçlarının alım satımına aracılık etmek bu kurumlarının faaliyetleri arasında yer almaktadır. Yapılan bu faaliyetlerin öncelikle Sermaye Piyasası Kanunu’nca yetki verilip belge ile onaylanması gereklidir. Yetki ve belgeye sahip aracı kurumları bu faaliyetleri gerçekleştirebilmektedir.
Borsada Aracı Kurum Nasıl Seçilir?
- Başlangıç seçimi: Borsaya üye olan aracı kurumlar veya bankalar arasından seçim yapılması gereklidir. Bu seçimi yaparken yapılan müşteri yorumlarını incelemek yararlı olabilmektedir.
- Yasal İzin ve Uygun Faaliyet: Piyasada işlem yaparken istenmeyen durumların başında merdiven altı aracı kurumlarla karşılaşılmasıdır. Parasını kaptırmak istemeyen kişilerin aracı kurumlarının yasal izne ve uygun faaliyet belgelerine sahip olup olmadığını araştırması gereklidir.
- Komisyon Oranları: Aracı kurumlar genelde piyasada yapılan işlemler üzerinden işlem ücreti veya komisyon almaktadır. Bu oranların ne kadar olduğu ise aracı kurumun seçiminde önemli bir yere sahiptir. Kimi zaman piyasadan kazanılan para verilen komisyondan az olabilmekte bu da kişiyi zora sokmaktadır.
- Sözleşme: Yatırım yapmak için hesap açmadan veya işlem yapmadan önce sözleşme imzalanması gereklidir. Bu sözleşmeler imzalanmadan önce dikkatlice okunmalı ve hangi şartların kabul edildiğinin farkında olunması gereklidir.
- Teknolojik ve Yazılımsal Gelişmişlik: Aracı kurumların piyasada işlem yapılabilmesi için sunduğu altyapıların teknolojik ve yazılımsal olarak gelişmiş olması son derece önemlidir. Yavaş veya sıkıntılı altyapılarda işlem yapmak kimi zaman yatırımcılar için fırsatları kaçırma anlamına gelmektedir.
- Batma İhtimali: Aracı kurumlara başvurulmadan önce aracı kurumun mali durumunu incelemekte fayda vardır. Yatırım yaptıktan sonra aracı kurumun batmasını hiçbir yatırımcı istemez.
- Yardımcı Program: Piyasada işlem için emirleri ve fiyatları anlık olarak görmek çok önemlidir. Bu yüzden aracı kurumların sağladığı bazı özellikli ve gelişmiş programları kullanmak kişiye fayda sağlayabilmektedir.
Borsada Aracı Kurumda Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Görevleri arasında manipülatör, oyuncu veya spekülatör olarak adlandırılan kişiler tarafından gerçekleştirilen işlemlerde belirli hususların kontrol edilmesi bulunmaktadır. Piyasada güvenin sağlanması, yerli ve yabancı yatırımcının itibarının arttırılması ve piyasanın büyümesi için gerekli olan uygulamaları ve önlemlerin alınması gereklidir. Bu tedbirler arasında şunlar yer almaktadır;
1. İşlemlere ilişkin ses kayıtlarının düzenli tutulması
2. Verilen emirlerin emir ve seans takip formuna düzenli kaydedilmesi
3. Dolandırıcı olduğundan şüphelenilen işlemin bildirilmesi
4. Yorum ve tavsiyede bulunulmamasına ilişkin uyarılara uymak
5. Başkası adına açılmış hesaptan işlem yapılmaması
6. Vekaleten yönetilmekte olan hesaplar
7. Müşterilerin tanınması gerekliliği
8. Mali durumlara aykırı emir verilmesi
9. Müşterinin bilgi ve tecrübesine aykırı işlem yapması
10. Menkul kıymet veya nakit virmanları
11. Banka veya kasa hesabı kullanılarak yapılan nakit virmanları
Borsada Aracı Kurum Dağılımı Ne Demek?
Borsa piyasasında işlem yapan banka ve diğer aracı kurumların gün içerisinde yapmış olduğu alım ve satımları gösteren verilere aracı kurum dağılımı denmektedir. İşlem günün bitmesiyle kalan hisse senedi oranını takas verileri ile gösterilmektedir. Hisseyi gün içerisinde alıp satan kurum ile takas bank hesabını kullanan aracı kurumlar bu sebeple farklılık gösterebilir. Farklılığın oluşmasındaki sebep virman işlemlerinden kaynaklanmaktadır. Hisselerdeki günlük alım satım miktarı, kredi işlem ve açığa satış işlemleri dikkate alınarak aracı kurum dağılımları yorumlanmaktadır.
Borsada Aracı Kurum Komisyonlar Ne Kadar?
- A1 Capital: 10 binde 5
- Alb Menkul: 10 binde 7
- Osmanlı Menkul: 10 binde 4,95
- Tacirler Yatırım: 10 binde 4
- İnfo Yatırım: 10 binde 3
- Ahlatçı Yatırım: 10 binde 1
- İntegral Yatırım: 10 binde 7
- Marbaş Menkul: 10 binde 3
- Noor Capital: 10 binde 5
- İnvest: 10 binde 7
- Piramit Menkul: 10 binde 7
- Garanti Bankası: Binde 1,75
- Akbank: Binde 1,60
- Denizbank: Binde 1,50
- Yapı Kredi Bankası: Binde 1,60
- Halkbank: Binde 1,70
- İş Bankası: Binde 1,80
Borsada İşlem Yapan Aracı Kurumlar Hangileri?
- A1 Capital
- Ak Yatırım
- Alnus Yatırım
- Deniz Yatırım
- Finans Yatırım
- Garanti Yatırım
- GCM Yatırım
- Gedik Yatırım
- İnfo Yatırım
- İş Yatırım
- Marbaş
- Meksa Yatırım
- Merrill Lynch Yatırım
- Phillip Capital
- Piramit
- Şeker Yatırım
- Tacirler Yatırım
- TEB Yatırım
- Ünlü
- Vakıf Yatırım
- Yapı Kredi Yatırım
- Yatırım Finansman
- Ziraat Yatırım
Borsada Aracı Kurum Mu Banka Mı?
Genellikle borsaya yeni başlayan kişilerin aklına gelen ilk sorulardan bir tanesidir. Mevcut yatırımcıların bile yeni bilgilere gerekli duyduğu bu konuda bankaların ve aracı kurumların seçiminde bir takım önemli noktalar bulunmaktadır. Borsada alım satım işlemlerinde bazı ücretler ödenmektedir ve bunlara komisyon denir. Hesap açılması, işlem yapılması gibi her faaliyette banka veya aracı kurum size hizmet kullanımları için komisyon ücreti alır. Bankaların aldığı komisyon ücretleri aracı kurumlara göre daha fazladır. Uzun vadeli olarak sorun olmasa da kısa vadeli işlem yapan kişiler için bu durum dikkat edilmesi gereken konuların başında gelmektedir. Seçim konusunda tek kriter komisyon oranı olmamakla birlikte onun dışında karşılaştırılma yapılacak konular arasında şunlar yer almaktadır;
- Komisyon oranı: Bankada yüksektir, aracı kurumda düşük
- Platform Kullanımı: Bankada basittir, aracı kurumda karışık
- Ek Hizmetler: Bankada kısmen, aracı kurumda genellikle verilir
- Kampanyalar: Bankada yoktur, aracı kurumda vardır
- Hacim Sclası: Bankada vardır, aracı kurumda vardır
- Güven Hissi: Bankada yüksektir, aracı kuruma bağlıdır
- Aylık İşletim Ücreti: Bankada düşük, aracı kurumda yüksek
- Havale ve EFT Ücreti: Bankada ücretsiz, aracı kurumda ücretli
- Müşteri Hizmetlerine Ulaşım: Bankada yavaş, aracı kurumda hızlı
- Veri Aktarımı: Bankada anlık, aracı kurumda paketli
- Diğer Platform Kullanımı: Bankada mevcut, aracı kuruma bağlı
- Yasal İzinler: Bankada mevcut, aracı kuruma bağlı
- Ekstra Ücretler: Bankada vardır, aracı kurumda vardır
Borsada Aracı Kurumlar Güvenilir Mi?
Borsa aracı kurum seçimi ve araştırması çok önemlidir. Lisans ve diğer izinlere sahip olan aracı kurumlar seçilmeli ve onlarla yatırım yapılmalıdır. Merdiven altı olarak nitelendirilen yasal olmayan ve gizli bulunan birçok aracı kurum bulunmaktadır. Bu sebeple lisans ve izinlere sahip olup olmadığının araştırılması gereklidir. Yasal izni ve belgesi olmayan aracı kurumlar güvenilir değillerdir.
Borsada Aracı Kurum Batarsa Ne Olur?
Borsada aracı kurum seçiminde banka seçilirse ve banka batarsa Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu paranın 10.000 TL’ye kadar olan kısmını karşılamaktadır. Aracı kurum seçiminde aracı kurum seçilirse ve aracı kurum batarsa Yatırımcı Tazmin Merkezi paranın 125.000 TL’ye kadar olan kısmını karşılamaktadır. Fakat bu durum aracı kurumlara göre değişkenlik gösterebilmektedir.
