Anayasa, Cumhuriyet rejimi ile yönetilen her bir ülkenin faaliyetlerini ve kamu yönetim şeklini belirleyen bir yasa metni olarak bilinir. Değişen yaşam koşulları ile birlikte anayasalar değişiklik gösterilirken, bazı anayasaların bir sistem içerisinde kesinlikle değiştirilemediği bilinir. Dil, din, bayrak gibi temel ögeler anayasalarla sıkı sıkıya koruma altına alınmışken, bunların değiştirilmesi üzerine herhangi bir teklif dahi verilemeyeceği bilinmelidir. Genelde anayasalarda yer alan maddeler oldukça açık ve anlaşılabilir bir dildedir. Herhangi bir yorum getirilmeyecek açıklıkta düzenlendiği bilinen anayasalar, toplumsal birer sözleşme niteliğini de taşımaktadırlar.
Devletin önemli organlarının görevlerinin belirlenmesinde, devletin yönetim şeklinin ne olduğuna karar verilmesinde, bir ülkede yaşam süren bireylerin görev sorumluluklarının ne olduğunu belirleyen anayasalar, yasama, yürütme ve yargı gibi kapsamları da ellerinde barındıran bir hukuk bütünü olarak bilinmektedir. 1876’da Kanuni Esasi ile Türkiye’nin ilk anayasası belirlenmiş olup, tarihsel süreç içerisinde yeniden yapılandırmalar yaparak anayasal değişikliklere gidilebilir. Çok çeşitli yıllarda çeşitli anayasaların çıktığı bilinir ve bu anayasalar süreç içinde ki sosyal, kültürel, ekonomik ve politik değerler çerçevesinde daima şekil alır.
Anayasa Bir Kanun Mudur?
Anayasalar birer kanun değildir Fakat anayasalar kanunlardan, kanunlar ise anayasalardan bağımsız olarak işleyiş göstermezler. Her iki kavramı birbirine bağlayan çok çeşitli durumların var olduğu bilinmekle birlikte kanunlar temel anayasal düzenlemelerden farklı olarak ortaya çıkamaz. Aksine her bir kanun metni anayasal düzenlerin bir parçası olarak bilinmelidir.
Anayasa Özellikleri Nelerdir?
Anayasalar kanunları da barındıran ve aynı zamanda pek çok özelliği bulunan bir hukuk terimleridir. Anayasanın özellikleri ise şu şekilde sıralanabilir;
· Anayasalar içerisinde pek çok temel hukuk kurallarının olduğu ve bu hukuk kurallarının hem düzenleyici hem de denetleyicilik gibi pek çok görevi vardır.
· Bir devletin yapısının ne olacağına ilişkin ve devletin nasıl yönetileceğine ilişkin veriler anayasalarda belirtilmelidir
· Bir devletin dini inanışı, o devletin resmi dili ve bayrağının ne olduğuna ilişkin hiçbir öneri kabul edilmez. Çünkü bunlar anayasal düzende asla değiştirilemeyecek kadar kutsal nitelik taşımaktadır.
· Anayasalar aynı zamanda o devlet içinde yaşam sürdüren halkında bireysel hak ve özgürlüklerini de korumakla yükümlüdür.
· Kamuya dair hakların olduğu anayasalar açıkça ifade edilmelidir.
· Çağın getirilerine ve değişikliklerine anayalar da ayak uydurabilmektedir.
Anayasa Mahkemesi Göre Hukuk Devleti Tanımı Nedir?
Anayasa Mahkemesi’ne göre hukuk devletinin açıklaması yani tanımlaması şu şekildedir;
‘Bir hukuk devleti, her eylem ve işlemleri hukuka yani anayasal düzenlemelere uygun olarak yönetilen ve insanların temel hak ve özgürlüklerine saygı duyan, söz konusu hak ve özgürlüklerin daima korunup güçlendirmesine destek olan, adaleti koruyan ve güçlendiren bir devlettir.
Anayasa İle Yasa Arasındaki Farklar Nelerdir?
· Anayasa kanunlarının genel olduğu bilinirken, yasalar olaylar ve şahısların özeline indirgenebilecek esnekliktedir.
· Hakim ve savcılar anayasalar hakkında yorum şansına sahip değillerken, yasalar konusunda olayları dinleyerek yorumlayabilir ve buna göre kararlar alabilmektedirler.
· Anayasalar değiştirilmezken, yasaların değişikliklere uğrayabilme şansı bulunur.
Anayasa Değişikliği İçin Kaç Oy Gerekir?
Anayasa değişikliklerinde yapılacak değişiklikler için katılımcıların kaç kişi olduğu daime değişiklik gösterebilir. Bu nedenle net bir oylama sayısı verilmez. Fakat bakıldığında bir oylama yapıldığında oyların yarıya yarıya orandan daha fazla olması durumunda anayasal değişikliğe gidilebilir.
Anayasa Değiştirilebilir Mi?
Anayasanın ilk üç maddesinin asla değiştirilmediği durumlar bulunmaktadır. Bunlar ise o ülkenin resmi dini inanışının ne olduğu, resmi bayrağının ne olduğu ve resmi konuşulan dilin ne olduğuna ilişkindir. Bu üç madde haricinde gerektiğinde anayasal değişikliklere gidilebileceği bilinmelidir.
