İstanbul Sözleşmesi'nin maddeleri ve kapsamı hakkındaki detayları merak eden vatandaşlar konu hakkında araştırma yapıyor. Mart 2019 itibari ile 46 ülke ve Avrupa Birliği’nin İstanbul Sözleşmesi'ni imzaladığı biliniyor. İşte, Türkiye'de Mart ayında Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile feshedilen İstanbul Sözleşmesi’nin amacı ve kaldırılma sebebi…
İstanbul Sözleşmesi Nedir?
İstanbul Sözleşmesi'nin diğer adı Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi'dir. İstanbul Sözleşmesi, Avrupa Konseyi'nin kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetle mücadele kapsamında 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul'da imzaya açtığı sözleşmedir. Sözleşme, Türkiye'de 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Sözleşmenin Maksatları Nelerdir?
1. Kadınları her türlü şiddete karşı korumak ve kadına karşı şiddeti ve aile içi şiddeti önlemek, kovuşturmak ve ortadan kaldırmak.
2. Kadına karşı her türlü ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına katkıda bulunmak ve kadınları güçlendirmek de dahil olmak üzere, kadınlarla erkekler arasında önemli ölçüde eşitliği yaygınlaştırmak.
3. Kadına karşı şiddet ve aile içi şiddetin tüm mağdurlarının korunması ve bunlara yardım edilmesi için kapsamlı bir çerçeve, politika ve tedbirler tasarlamak.
4. Kadına karşı şiddeti ve aile içi şiddeti ortadan kaldırma amacıyla uluslararası işbirliğini yaygınlaştırmak.
5. Kadına karşı şiddet ve aile içi şiddetin ortadan kaldırılması için bütüncül bir yaklaşımın benimsenmesi maksadıyla kuruluşların ve kolluk kuvvetleri birimlerinin birbiriyle etkili bir biçimde işbirliği yapmalarına destek ve yardım sağlamak.
Sözleşmenin Kapsamı Nedir?
1. Bu Sözleşme, aile içi şiddet de dâhil olmak üzere, kadınları orantısız bir biçimde etkileyen, kadına karşı her türlü şiddet için geçerli olacaktır.
2. Taraflar bu Sözleşmeyi tüm aile içi şiddet mağdurları için uygulamaya teşvik edilir. Taraflar bu sözleşmenin hükümlerinin uygulanmasında toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin kadın mağdurlarına özel olarak dikkat göstereceklerdir.
3. Bu Sözleşme, barış zamanında ve silahlı çatışma durumlarında geçerli olacaktır.
İstanbul Sözleşmesi Madde 12-Genel Yükümlülükler
1. Taraflar kadınların daha aşağı düzeyde olduğu düşüncesine veya kadınların ve erkeklerin toplumsal olarak klişeleşmiş rollerine dayalı ön yargıların, törelerin, geleneklerin ve diğer uygulamaların kökünün kazınması amacıyla kadınların ve erkeklerin sosyal ve kültürel davranış kalıplarının değiştirilmesine yardımcı olacak tedbirleri alacaklardır.
2. Taraflar herhangi bir gerçek veya hükmi şahsiyetin bu Sözleşmenin kapsamında kalan her türlü şiddet eylemini önleyecek gerekli yasal ve diğer tedbirleri alacaklardır.
3. Bu bölüm uyarınca alınan tüm tedbirlerle, belirli şartlar nedeniyle hassas konuma gelmiş insanların ihtiyaçları göz önüne alınacak ve karşılanmaya çalışılacak ve tüm tedbirlerin merkezinde mağdurların insan hakları yer alacaktır.
4. Taraflar özellikle gençler ve erkekler olmak üzere, toplumun tüm bireylerinin bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet olayının önlenmesine aktif bir biçimde katkıda bulunmasını teşvik etmeye yönelik gerekli tedbirleri alacaktır.
5. Taraflar kültür, töre, din, gelenek veya sözde “namus” gibi kavramların bu Sözleşme kapsamındaki herhangi bir şiddet eylemine gerekçe olarak kullanılmamasını temin edeceklerdir.
6. Taraflar kadınların güçlendirilmesine yönelik program ve faaliyetlerin yaygınlaştırılması için gerekli tedbirleri alacaklardır.
Sözleşme Kapsamındaki Suçlar Nelerdir?
Sözleşme taraf devletlere, aşağıda belirtilen davranışlara yönelik cezai veya başka bir hukuki yaptırım öngörmeyi zorunlu kιlmaktadιr:
ev içi şiddet (fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik)
· cinsel taciz.
· taciz amaçlı takip.
· tecavüz ve cinsel şiddet.
· zorla evlendirme.
· kadınların sünnet edilmesi.
· kürtaja zorlama ve kısırlaştırmaya zorlama.
İstanbul Sözleşmesi Neden Kaldırıldı?
Türkiye, İstanbul Sözleşmesi'ni 2011 yılında imzalamıştır. 2012'de Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi” Mart ayında Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile feshedilmiştir. Bu karar, kamuoyunda eleştirilere ve tepkilere neden olmuştur. Uluslararası kamuoyunda da tepki çeken bu karar sonrasında Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler, Türkiye'ye sözleşmeyi iptal etme kararını gözden geçirmesini önermişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “İstanbul Sözleşmesi'nden çıkılması kararı Meclis'in alacağı bir karar değildir, Cumhurbaşkanlığı'nın attığı adım tamamen yasaldır” diyerek İstanbul Sözleşmesi'nin kaldırılmasını savunmuştu.
