Ceza soruşturması söz konusu olduğunda şikayetçi ve şüpheli taraflar için geçerli olan işleme denmektedir. Herhangi bir suç sebebiyle ihbar veya söz konusu olduğunda adli merciler suçtan zarar gören şikayetçi kişi ile suç şüphesi bulunan kişinin ifadesini almaktadır. Genel olarak tanımlanacak olursa hakkında savcılık tarafından soruşturma yürütülmekte olan şüpheli kişinin, Cumhuriyet savcısı veya kolluk kuvvetleri tarafından suç konusunu içeren olayla ilgili bilgi vermesi için çağrılması ve dinlenmesi anlamına gelmektedir. İfade vermek şüpheli kişi tarafından yapılır, ifade alma işlemi sadece savcılık veya jandarma ve polis gibi kolluk görevlilere tarafından yerine getirilmektedir. Kanunda belirtilen bu görevliler harici başka kişiler soruşturma aşamasında yapılan ifade alma işlemini yerine getiremez. Örnek verilecek olursa adli bir soruşturma için yapılacak olan ifade alma işlemi Milli İstihbarat Teşkilatı görevlileri tarafından yerine getirilmemektedir.
İfade Vermek Nasıl Olur?
İfade vermek savcının veya kolluk görevlisinin soruları cevap verilmesi ile yapılır. Verilen cevaplar ifade tutanağına yazılmaktadır. İfade verme sözlü olarak yapılırsa anlık olarak kaydedilmez ve dolaylı aktarım yoluyla metne dökülür. Kimi zaman ifadenin eksik veya değiştirilmiş olarak tutanağa geçmesi söz konusu olabilmektedir. Verilen ifadenin ağızdan çıktığı gibi metne yansıması bu sebepten ötürü oldukça önemlidir ve bu konuda mümkün olduğunca dikkat edilmesi gereklidir. Bu açıdan bakıldığında avukat huzurunda ifade vermek önem teşkil edecektir.
İfade Vermek İçin Nereye Gidilir?
Kişinin ifade vermek üzere çağrılması davetiye ile gerçekleşir. Çağrılma nedeni açıkça belirtilir ve kişinin ifadeye gelmemesi halinde zorla getirileceği burada yazmaktadır. İfade için çağrılmak çoğunlukla ve genel olarak karakola çağrılmak şeklinde olur. Bazı durumlarda veya ifadesi alınacak kişi 18 yaşından küçükse ve çocuksa ifadenin savcı tarafından alınması zorunludur. Bunlarla birlikte ifadeye çağrılan kişi farklı yerlerdeki karakollar tarafından aranabilir. Örneğin Ankara’da başlatılan bir soruşturmada ifadesi alınacak kişi Adana’da yaşıyor olabilir. İfade vermek için Ankara’ya gitmesine gerek yoktur. Adana’da ikametine en yakın karakola giderek ifade verebilir. Savcı tarafından ifade alma ise SEBGİS yoluyla yapılmaktadır. Video konferans şeklinde savcı karşısına çıkarılan kişiye ifade alma işleminde olayın aydınlatılması amacıyla sorular sorulmaktadır. Olayı aydınlatılması için kişi suçu işlemiş gibi hareket edilmez. Aynı olaya ilişkin bir kişinin ikinci kez ifadesi alınacaksa işlem Cumhuriyet savcısı tarafından yapılabilir.
İfade Vermek Ne Kadar Sürer?
İfade almanın süreleri olayın önemine ve suçlamanın durumuna göre değişkenlik gösterebilmektedir. Herhangi bir jandarma veya polis karakolunda genel olarak 1 saat sürmektedir. Narkotik veya organize suçlar gibi şubelerde bu süre 12 saate kadar uzayabilmektedir. İfade almanın süreleri soruşturmada kaç şüpheli olduğu, şikayetçi sayısı, telefon dinlemesi gibi görüşme kayıtlarının şüpheliye okunması, arama kararında elde edilen materyallerin tek tek sorulması gibi birçok faktöre bağlı olarak artabilir veya azalabilir.
İfade Vermek Sicile İşler Mi?
Polis veya jandarma merkezlerinde ifade vermek sicile işlemeyen bir durumdur. Kesinleşmiş mahkeme kararlarının yer aldığı sistem adli sicil kaydı sistemidir. Bu sistemde ifade verme kayıtları er almamaktadır. Genel Bilgi Tarama (GBT) polis tarafından tutulan ve kaydı alınan bir sistemdir. Polisin tutmuş olduğu GBT sisteminde kişinin hakkında suç şüphesine bağlı yapılmış bir yakalama işleminde kayıtlara işlenmektedir. Şüpheli olarak ifade vermekte sicile işlemeyen durumlardır.
İfade Vermek Polisliğe Engel Mi?
İfade vermek sicile işlemeyen bir durumdur. Bu sebepten ötürü polis veya jandarma karakollarında verilen ifade kayıtlara geçmemektedir. Bir nedenden ötürü adli merci veya güvenlik birimlerinde suç isnadına bağlı olarak yapılan yargılanma veya ifade vermek memurluğa veya polisliğe engel teşkil etmemektedir.
İfadeye Çağrılmam Halinde Ne Yapmalıyım?
Bir olayda şikayetçi veya tanık olmadığınız halde emniyet ve savcılık tarafından ifadeye çağrılmanız halinde suç şüphesi altında olduğunuzu gösterir. Suç şüphesi altındaysanız öncelikle hakkınızda suç isnadını öğrenmelisiniz. İfade verme işleminin uygun ve etkin bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için suç isnadının mutlaka öğrenilmesi ve bilinmesi gereklidir. Şüphelinin hangi suç ve vakayla suçlandığının kendisine bildirilmesine suç isnadı denmektedir. Emniyet, savcılık veya jandarma tarafından yapılan çağrılara uyulması gerekir. İfade çağırıldığında hemen ifade vermeye gitmek zorunlu değildir. Öncelik olarak iyi savunma yapabilmek amacıyla bir avukattan hukuki yardım alarak ifade vermeye katılmanız sizin için iyi olacaktır. İfade verme esnasında yanınızda bulunan avukatlar, hakkınızda açılmış dosyaları inceler, suç isnadı veya iddialar doğrultusunda savunma yapmanıza yardımcı olur.
İfade Vermek Güvenlik Soruşturmasını Etkiler Mi?
Müfettiş, uzman, denetmen, kontrol yardımcılıkların bir kısmı ile koruma güvenlik görevliliği, askeri, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında çalışacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmaları yapılmaktadır. İstihbari nitelikle birçok bilgiye hakkında yargı karar olup olmadığına bakılmaksızın itibar edilebilir. Güvenlik birimi veya adli mercilerde suç isnadından ötürü ifade verme veya dolaylı yargılanma bu sebeple güvenlik soruşturmasının olumsuz olarak etkileyebilmektedir.
