Şeriat terimsel olarak İslam hukukunun baz alan, İslam'da farz kabul edilen muameleler ibadetler ve cezalarla ilgili kavramlar ve kurallar bütününe verilen isimdir. Bu konuya İslami açıdan bakacak olursak şeriat ayet, hadis gibi dini kaynakları baz alan ve Allah ve Hz. Peygambere ait sözleri baz alan bir yönetim şekli, fıkıh ise bu konuda dini otoritenin getirdiği fiiller ve davranışların yorumlarına ve bunun ekollerini kaynak alan bir yorumlama şeklidir. Fakat şu an şeriat gördüğümüz üzere insan hakları, eşitlik, kadın hakları, bireysel tercihler, hak ve özgürlükler konusunda şiddetli eleştirilere maruz kalmaktadır. Bu konuda aslında İslam’daki bireysel hak ve özgürlükler kavramlarına tam olarak değinilmemesi ve belkide doğru şekilde uygulanmaması bu konuda bazı çatışmalara sebep olabilmektedir.
Şu an dünya üzerinde şeriatla yönetilen ülkelere baktığımızda insan hakları, ifade özgürlüğü ve cinsiyet eşitliğinin tam olarak uygun şekilde yerine getirilmediğini ve bazı ihlaller yapıldığını görebilmekteyiz. İnsanların inançlarına göre büyük bir muamele görmesi ve suçlu ilan edilmesi hatta buna karşı ölüm cezaları ve benzer cezalar ile birlikte kadınların şeriat tesettürüne uygun giyinmedikleri zaman dışarıya çıkmalarının yasaklanması ve dışarı çıkabilmesi için de yanında mahrem bir erkeğin olması gerektiği gibi bazı uygulamalar şeriatın şu anki durumu içerisinde yer alan kurallardır. Yani aslında tam olarak İslami değerlerle bağdaşmayan ya da İslami değerleri çok farklı bir bakış açısı ile ele alan bir şeriat yönetimi şu an bu ülkelerde söz konusu olabilmektedir. Bunu aslında dinin yanlış değerlendirilmesi ve dinin sadece yasaklar boyutunu ele alınması sebebiyle oluşmuş olabilir. Şu an bu şeriat yönetimi ile yönetilen ülkelere baktığımız zaman Afganistan, İran, Moritanya, Suudi Arabistan, sudan, Gambiya gibi ülkelerin İslam Cumhuriyeti adı altında bir yönetim şekline tabi olması ve şeriat kurallarının bu ülkelerde geçerli olabildiğini görmekteyiz.
Şeriat Cezaları Nelerdir?
Şeriat sisteminde cezalar üç kısımda incelenmektedir bunlar kısas, had ve tazir cezaları olarak üçe ayrılır.
· Kısas. Kısas cezaları 2 tür uygulama şekli ile karşımıza çıkmaktadır genel olarak bilinen kısas yöntemi cana can, dişe diş, göze göz gibi bedensel olarak işlenen suçların aynı şekilde suçu işleyen kişiye de yüklenmesi gibi cezalardır. Diğer uygulaması ise toplumda yer alınan statüye göre değişmektedir. Bu cezalarda insanlar toplumdaki statülerine göre örneğin kölelik veya soyluluk bakımından farklı cezalar ile muamele görmekle birlikte kölenin soylu kişiyi öldürmesi kendisinin de ölmesi anlamına gelirken, bazı durumlarda soylunun köleyi öldürmesi diyetle ödenebilen cezalarla hükümlenebiliyordu. Bakara suresinin 178. ayete göre yapılan açıklama ile belki de yanlış anlaşılmalar dolayısıyla sosyal statü bu cezaları da etkili kılmasından dolayı yanlış bir uygulama söz konusu olabilmektedir. Bu ayetlerden çıkarılan anlamların farklı tefsir edilmesi ve uygulamaya geçmesi anlamlarına gelebilir.
· Had cezaları. Bu ceza zina, içki içme, hırsızlık, eşcinsellik, yol kesme ve irtibat cezaları yükümlülüğü olarak bir şeriat cezasıdır. Örneğin zina işleyen bir insanın Kur'an'a göre cezası 100 sopa olarak bilinmektedir. Eğer zina yapan herhangi bir cariye ise cezasının yarısı kadar verilebilmektedir. Bunun yanı sıra evli bir insan zina işlediği ise recm cezası verilir. Tecavüzde zina suçu kapsamına girmesinden dolayı bu tür suçlar had cezaları ile sonuçlanmaktadır. Bunun yanı sıra elinin kesilmesi, sağ el veya sol ayağın kesilmesi, mürted cezaları gibi cezalarda had cezalarına örnektir.
· Tazir cezaları. Bu ceza azarlama aşağılama anlamına gelen yani diğer bir anlamı ile kınama cezası olarak tabir edilebilen küçük günahların sürekli bir şekilde işlenmesi sonucu ve büyük ceza gerektirecek kadar bir suç olmamasından dolayı verilen cezanın ismidir. Bu ceza da suçun kanıtlanması gibi durumlar bulunmamakla birlikte azarlama, sopa atma cezaları, sürgün, hapis ve idama kadar değişebilen cezaları kapsamaktadır. Yani hafif veya ağır olması gibi bir kural bulunmamaktadır.
