Vücudumuzun dışında olup biten olayları kavramakla görevli olan organımız gözdür. Gözün ön kısımda mercek adı verilen görüntüyü arka kısımdaki hassas bölgeye (retina) yansıtmakta görevli bölüm yer almaktadır. Mercek tarafından Retinaya yansıtılan görüntüler bu bölgede yer alan milyonlarca sinir ucu tarafından beyindeki görmeyle ilgili merkeze iletilerek görüntü algılanmaktadır. Gözün ön kısmında saydam bir tabaka (kornea) bulunmaktadır. Gözbebeği ve iris, korneanın arkasında yer almaktadır. Korneadan içeri giren ışığın şiddetine göre, irisi kontrol eden kaslar, göz bebeği genişliğini ayarlamaktadır ve buradan giren ışık irisin arkasında yer alan göz merceğinden geçerek gözün arka kısmındaki retina tabakasının üzerine düşmektedir. Göz merceği daha net görüş sağlamak için odaklanırken kendi şişkinliğini azaltıp arttırmaktadır.
Retina gözün arka iç kısmını kaplamaktadır. Retinada görme işlevinden sorumlu iki çeşit alıcı hücreler bulunmaktadır. Retina üzerinde bulunan bu alıcı hücreler, şekillerinden ötürü çubukçuklar ( karanlık ve aydınlığa tepki verecek şekilde çalışırlar) ve koniler ( renkli görmeyi sağlarlar) olarak adlandırılır. Çubukçuklar gece görmeden, koniler ise gün ışığında sorumludurlar.
Gözün Yapısı Ve Görevleri Nedir?
Göz, karmaşık bir yapıya sahiptir. Saydam bir yapıya sahip ve küre biçimindedir, göz kapakları ve kirpikler dışında gözyaşı bezleri de gözü koruyucu özelliktedir. Görmemizi sağlaya kısımlar ise;
· Retina,
· Göz merceği,
· Pupila,
· Kornea.
Işık, kornea ve retinadan geçerek elektrik akımına dönüştürülür. Sonra da bu akımlar optik sinirler aracılığıyla beyne aktarılır. Gözün görevi görüntülerin beyne ulaştırmaktır.
Gözün Yapısı Anatomi Nedir?
Göz kemikten bir çukur içinde yer almaktadır. Buna orbita adı verilir. Orbitada, altı adet göz dışı kas göze bağlanır. Gözün dönmesini ve aşağı, yukarı ve yanlara doğru hareket etmesini sağlayan bu kaslardır. Göz dışı kaslar gözün beyaz kısmına bağlıdır ve göz küresinin neredeyse bütün yüzeyini kaplayan kuvvetli bir doku tabakasına sahiptir. Gözün tüm yüzeyi ve göz kapaklarının iç yüzeyi saydam bir zarla (konjunktiva adı verilen) kaplıdır. Gözyaşı bezi, orbitada kaş bölgesinin dış ucunun altında (burundan uzakta) yer alır ve göze kayganlık veren gözyaşını üretir. Işık, kornea aracılığıyla göze odaklanır. Gözün arka tarafında ön kamara adı verilen sıvı (aköz humör adı verilir) dolu bir boşluk bulunur. Ön kameranın arkasında ortadaki koyu renk delik bulunur.(gözün renkli kısmı ve gözbebeği adı verilen kısmı) Gözün arkasına ulaşan ışık miktarını kontrol etmek üzere iristeki kas gözbebeğini genişletir veya daraltır. Gözbebeğinin tam arkasında lens vardır. Lens ışığı gözün arka tarafına odaklar. Gözün yakındaki nesnelere odaklanabilmesi için lens şekil değiştirir. Lensi tutan kapsüle bağlı olan küçük lifler vardır ve onu göz duvarından uzakta tutar. Vitröz boşluk, lens ile gözün arkası arasında yer alır bu boşluğu vitöz humör denilen jölemsi madde boşluğu doldurarak gözün içini besler ve gözün şeklini korumasına yardımcı olur. Kornea ve lens tarafından göze odaklanan ışık, vitreustan geçerek gözün arkasını kaplayan ışığa duyarlı dokuya ulaşır. Makula denilen ufak bir bölge retinada bize ayrıntılı, merkezi görmemizi kazandırır. Retinanın periferik bölgesi ise yan görmemizi sağlar.
Gözün Yapısı Ve Bölümleri Nelerdir?
Göz;
· Mercek,
· Odacıklar
· Göz yuvarlığı olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır.
Her bölümde birçok bileşen vardır.
1- Sert Tabaka; Gözün en sert dokusudur. Rengi beyaz ve iki katlı zardan oluşmaktadır. Gözü dış tehlikelere karşı korur. Bilimsel adı Sklera’ dır.
2- İris; Damarsal tabakadır. Göze rengini vererek ve genetik aktarım ile birlikte mavi gözlü, yeşil gözlü, kahverengi ya da siyah gözlü olmamızı sağlar. Aşırı ışık karşısında göz bebeğin küçülmesini, Işığın az olduğu yerde göz bebeğinin büyümesini sağlar. İris gözün en önemli bölümlerinden birini oluşturarak ışığı dengeler, göz ve beynin zarar görmesini önler
İriste bulunan dokular; epitel, endotel ve asıl iris dokusudur.
3- Kornea ve Lens; Şeffaf bir yapıya sahiptirler. Işığın kırılmasını sağlayarak, görüntüyü beyne net bir şekilde ulaştırırlar. Kornea, gözün ön kısmında yer alır ve damarsal bir yapıya sahip değildir. Ön kısımda yer almasından dolayı ve gözün çok fazla ovuşturulması ya da kaşınması gibi belli başlı nedenlerden dolayı çizilebilirler. Kornea çizilmesi durumunda geçici ya da kalıcı görme kaybı yaşanabilmektedir.
4- Retina; Retina, renkleri algılamamızı ve ayırt etmemizi sağlayan ağ katmandır. Pigmentli ve duyusal katmanlardan oluşan ağ katmanın görevi görüntüleri elektriksel sinyallere dönüştürmek ve Sinyale çevrilen görüntüleri göz sinirlerine aktarmaktır. Aynı zamanda gözün en karmaşık bölümlerinden biri Retina’dır. Çubuk, koni, bipolar, ganglionu hücrelerinden oluşur.
5- Makula - Sarı Nokta; Gözdeki en küçük parçalardan biridir. Merkezi görme ve yan (periferik) görme merkezleri, makulanın ana yapısın oluşturmaktadır.
6- Vitreus; Genç yaşlarda yoğun bir jel kıvamında olan vitreus, zamanla bu kıvamını kaybeder ve görüş kaybına neden olur.
7- Göz Bebeği; Gözün iris kısmında yer alır. Göz bebeğinin içinden giren ışık kornea ve retinadan geçer. Göz bebeğinin zarar görmesi sonucu;
· şaşılık,
· hipermetrop,
· miyop
· ve glokom hastalıklarına da nedenolabilir.
Gözün Yapısı Nasıldır?
Görmenin sağlanabilmesi için göz ve çevresinde birçok yapı bulunur ve şu şekilde adlandırılırlar; kaş, göz kapağı, kirpik ve gözyaşı bezlerinden oluşur. Gözü koruyan yapılardan biri olan kaşlar alın bölgesinde oluşan terlerin gözlere gelmesini, göz kapakları göz için zararlı olan tüm maddelerin göze girmesini engellemektedir. Kirpikler gözleri tozdan korumaktadır. Gözyaşı bezleri gözü temizlemektedir. Bu temizleme işleri gözyaşları sayesinde yapılır. Bunlar dışında gözyaşı içinde bulunan enzimler göze girmiş olan mikroorganizmaları öldürür. Göz içten dışa doğru üç tabakadan oluşmaktadır.
· Sert tabaka dıştan gözü sarar. Beyaz renklidir ve bağ dokudan oluşmaktadır. Sert tabaka gözün ön kısmında saydam tabaka oluşturmaktadır. Bu yapıya kornea denir. Kornea ışığın kırılmasını sağlar. Ayrıca içerisinde kan damarları bulunmaz. Bu yapı sayesinde doku sıvı ile beslenmektedir. Göze gelen ışıkları kırarak göz merceğine ulaştırmak Korneanın görevidir.
· Damar tabaka; sert tabakanın alt kısmında yer alır. Damar tabakada pek çok kılcal damar bulunmaktadır. Görevi bünyesinde bulunan pigmentler sayesinde fazla ışık emilir ve yansımalar önlenir. Böylece damar tabaka sayesinde görüntü netlik kazanmaktadır. Göze rengini veren kısım iristir. Damar tabaka bu bölümü oluşturmaktadır. İrisin ortasında ise göz bebeği bulunmaktadır. İristeki göz kasları hareket etmekte, göz bebeği daralıp genişlemekte ve göze giren ışık miktarı ayarlanmaktadır.
· Ağ tabaka, diğer adı ile retina bulunmaktadır. Retina tabakasında reseptör hücreleri ve sinirleri bulunmaktadır. İçerisinde koni ve çubuk hücrelerini bulundurmaktadır. Çubuk hücreleri siyah ve beyaz görmeyi sağlar iken, koni hücreleri parlak ışıkta ve renkli görmeyi sağlamaktadır.
Gözün Yapısı Görme Olayı Nasıl Gerçekleşir?
Göz bebeğinin boyutunu değiştirmek için büzülen ve genişleyen iris içindeki ışık miktarı kaslar tarafından kontrol edilmektedir. Işık önce korneadan ( sert koruyucu tabakadan) geçer. Oradan lense geçer, ayarlanabilir yapı ışığı kırar ve gözün arkasındaki retinaya odaklar. Göz tabakaları çok çeşitli reseptörlere sahiptir. Işıkla temas eden her reseptör şekil değiştirir ve optik sinirler aracılığıyla beyne ulaşır. Ve görme süreci tamamlanmış olur.
