Bulut ile yer arasında meydana gelen yüksek gerilimli bir
elektrik boşalması olan her yıldırım, 1 milyar volta yakın elektrik yükü
taşımaktadır. Gök gürültüsün tamamıyla
zarar vermesi söz konusu değildir fakat yıldırım düşmesi sonucunda kişiler,
binalar ve doğal çevre zarar görebilir.
· Tehlike durumunda hemen ya hızla alçak bir yere
kaçmalı ya da çömelmeniz gerekmektedir.
· Ve başınızı dizlerinizin arasına alarak hedef
küçültmelisiniz.
· Şunu unutmamalısınız ki asla yere
yatmamalısınız.
· Eğer yüksek ve düz bir yerdeyseniz başınızı
mümkün olduğu kadar alçakta tutun, fakat yere uzanmamalısınız.
Bir alandaki en yüksek şey siz olmamalısınız. Tek başına
yüksek ağaçlar, kuleler ya da elektrik direklerinden uzak durmalısınız.
Yıldırım, alanda bulunan en yüksek nesnelere düşmeye meyilli şekildedir.
Gök Gürültüsü Kaç Desibeldir?
Kulağımız 0-140 dB arası sesleri algılamaktadır ve 85 dB'in
üzerindeki sesler işitme duyusunun kaybına yol açabilmesi söz konusudur. 140 dB
ise kişilerde kulakta ağrı ve kulak zarında yırtılma gibi etkiler yaptığı
bilinmektedir. Bir gök gürültüsü alkışı tipik olarak yaklaşık 120 dB yer
vuruşuna yakın seyreder. Bu, bir çöp kamyonundan veya pnömotik kırıcı deliciden
10 kat daha sesli olacaktır.
Dağlık bölgeler hariç, gök gürültüsünün 30-40 saniyeden
fazla sürdüğü pek görülmemektedir. Gök gürültüsü bazen şimşek mahallinden 64 km
uzaktan, ses dalgalarının aşağı atmosferde kırılmalara uğradığı zamanlarda
16–25 km uzaktan işitilebilmektedir. Buna karşılık bazen 16 km'den çok daha
kısa mesafelerden bile işitilmediği de olabilmektedir.
Gök Gürültüsü Ne Zaman Olur?
Şimşek çakmasından sonra duyulan en kuvvetli sesi,
yıldırımın asıl gövdesi; arkadan gelen sesi, ayrıldığı kollar meydana
getirmektedir.
Ses hızı, ışık hızından çok küçük olduğundan, gök gürültüsü
daima şimşek görüldükten sonra duyulmaktadır. Yıldırım ve gök gürültüsü en çok
yaz aylarında, hava ılık ve nemli iken yükselen havanın etkisiyle olduğu
bilinmektedir. Kış aylarında havanın alçak ve yüksek kısımları arasında ısı
farkı az, alçak seviyelerde ise nem de fazla olduğundan şimşek, yıldırım ve
sonucunda gök gürültüsü olayı daha az görülmektedir.
Gök Gürültüsü Tehlikeli Mi?
Gök gürültüsü belli önemler alındığında tehlike arz etmese
de bazen yıldırım düşmesi sonucunda çeşitli kazalar meydana gelebilmektedir.
Önlemler arasında şu maddeler bulunmaktadır:
· Su boruları elektriği iletmektedir bu sebeple
banyo ya da duş almayın.
· Acil bir durum dışında kablolu telefon
kullanmamalısınız.
· Kapalı bir yere sığınmalısınız.
· Son gök gürleme sesini işittikten sonra en az 30
dakika emniyetli bir bina ya da araç içinde kalınması gerekmektedir. Bazı
mağdurlar evlerinde ya da bina içindeyken herhangi bir elektrikli alet ya da
kablolu telefon kullanırken yıldırıma çarpıldığı bilinmektedir.
· Su borusu sistemi, bir metal kapı ya da pencere
çerçevesine temas etmek yıldırımı çektiği bilinmektedir. Yakınınızda bir gök
gürültülü fırtına olduğunda elektrik iletici yüzeylerle temastan kaçınılması
gerekir.
Gök Gürültüsü Telefona Zarar Verir Mi?
Bu aletlerin tesisat ile olan bağlantılarını kesmek, yani
fişini çekmek alınabilecek bir tedbir olabilir. Yine uydu alıcısının ve modemin
tesisat bağlantılarını kesmek (anten ve telefon hattı) mantıklı olacaktır.
Prize takılı olan
eşyalar yıldırımdan etkilenebilmektedir. Gök gürültülü fırtına esnasında veya
hemen sonrasında elektronik cihazlarınızı prizde bırakmamalısınız; oluşan
ekstra elektrik akımı, sizi de etkileyerek çarpabilme olasılığı olabilir.
Gök Gürültüsü Neden Şimşekten Sonra Gelir?
Çatırtılı gök gürültüsü, yıldırımın birçok kollara
ayrıldığında duyulmaktadır. Şimşek çakmasından sonra duyulan en kuvvetli çıkan
sesi, yıldırımın asıl gövdesi; arkadan gelen sesi, ayrıldığı kollar meydana
getirmektedir. Ses hızı, ışık hızından çok küçük olduğundan dolayı, gök
gürültüsü daima şimşek görüldükten sonra duyulmaktadır.