Uluslararası Örgütler Kaça Ayrılır?

Uluslararası Örgütler Kaça Ayrılır?

Tarih öncesi çağlar, insanlık tarihinin yazılı kayıtlardan önceki dönemini ifade eder. Bu dönemler, insanlığın kültürel ve teknolojik gelişmelerine göre sınıflandırılmıştır. Genel olarak tarih öncesi çağlar üç ana döneme ayrılır:

1. Paleolitik Çağ (Eski Taş Çağı)

Zaman Dilimi: Yaklaşık 2.5 milyon yıl öncesinden MÖ 10.000 yıllarına kadar.

Özellikler: Bu dönemde insanlar avcı-toplayıcı olarak yaşamışlar, taş aletler kullanmışlar ve mağaralarda yaşamışlardır. Ateşin kontrol altına alınması ve mağara resimleri gibi ilk sanat eserleri bu dönemde ortaya çıkmıştır.

Alt Dönemler:

Alt Paleolitik: Taş aletlerin ilkel biçimlerinin kullanıldığı dönem.

Orta Paleolitik: Neandertallerin yaşadığı ve daha gelişmiş taş aletlerin yapıldığı dönem.

Üst Paleolitik: Modern insanın ortaya çıktığı ve kültürel gelişmelerin hızlandığı dönem.

2. Mezolitik Çağ (Orta Taş Çağı)

Zaman Dilimi: MÖ 10.000 - MÖ 8.000 yılları arası.

Özellikler: Bu geçiş dönemi, avcı-toplayıcı yaşam tarzından tarım ve yerleşik hayata geçişin başladığı süreçtir. Küçük taş aletler (mikrolitler) ve karmaşık av araçları bu dönemde geliştirilmiştir. Ayrıca, bu dönemde geçici yerleşim yerleri ortaya çıkmıştır.

3. Neolitik Çağ (Yeni Taş Çağı)

Zaman Dilimi: MÖ 8.000 - MÖ 3.000 yılları arası.

Özellikler: Tarımın başlaması, hayvanların evcilleştirilmesi ve yerleşik yaşamın başlaması bu dönemin temel özellikleridir. İlk köyler ve kasabalar bu dönemde kurulmuş, çömlekçilik ve dokumacılık gibi el sanatları gelişmiştir. Ayrıca, bu dönemde ilk sosyal yapıların ve dini inançların izleri görülmektedir.

Geç Neolitik Dönem: Bazı bölgelerde, metal aletlerin kullanımıyla Neolitik Dönem'in sonlarına doğru Kalkolitik Çağ'a (Bakır Çağı) geçiş yaşanmıştır.

4. Kalkolitik Çağ (Bakır Taş Çağı)

Zaman Dilimi: MÖ 5.000 - MÖ 3.000 yılları arası.

Özellikler: Bakırın kullanımı bu dönemin ayırt edici özelliğidir. Tarım ve yerleşik yaşam devam ederken, metalurji gelişmiş ve sosyal yapılar daha karmaşık hale gelmiştir.

Tarih öncesi çağlar, insanlığın gelişimini anlamak için kritik öneme sahiptir ve bu dönemlerde yapılan keşifler ve yenilikler, medeniyetin temellerini atmıştır.

Uygurlar Kaça Ayrılır?

Uygurlar, tarih boyunca çeşitli dönemlerde farklı siyasi, kültürel ve coğrafi yapılar altında varlık göstermiştir. Bu nedenle, Uygurların tarihsel olarak nasıl ayrıldığını anlamak için birkaç önemli dönemi ve ayrımı göz önünde bulundurmak gerekmektedir.

1. Tarihsel Dönemlere Göre Ayrım

Eski Uygurlar:

Orhun Uygurları (744-840): Uygur Kağanlığı, Orhun bölgesinde kurulmuş ve 840 yılına kadar varlığını sürdürmüştür. Bu dönemde Uygurlar, güçlü bir devlet yapısı ve kültürel gelişim göstermiştir.

Kansu Uygurları (866-1036): Uygur Kağanlığı'nın yıkılmasının ardından, Uygurların bir kısmı Kansu (Gansu) bölgesine göç etmiş ve burada Kansu Uygur Krallığı'nı kurmuşlardır.

Yeni Uygurlar:

Doğu Türkistan Uygurları: Günümüzde Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi olarak bilinen bölgede yaşayan Uygurlar, Doğu Türkistan Uygurları olarak anılmaktadır. Bu bölgedeki Uygurlar, kendi dil, kültür ve dinlerini (İslam) muhafaza etmektedirler.

Diaspora Uygurları: Günümüzde birçok Uygur, Çin dışında farklı ülkelerde yaşamaktadır. Bu diaspora toplulukları, genellikle Orta Asya, Türkiye, Avrupa ve Kuzey Amerika gibi bölgelerde bulunmaktadır.

2. Coğrafi ve Kültürel Ayrımlar

Coğrafi Ayrımlar:

Sincan Uygur Özerk Bölgesi: Çin'in batısında yer alan bu bölge, Uygurların yoğun olarak yaşadığı ana bölgedir. Burada Uygurlar, kendi kültürel ve dini kimliklerini sürdürmeye çalışmaktadırlar.

Kansu ve Gansu Bölgeleri: Tarihsel olarak bazı Uygur toplulukları, Kansu ve Gansu bölgelerinde de yaşamıştır.

Kültürel Ayrımlar:

Dini Farklılıklar: Eski Uygurların büyük bir kısmı Maniheizm, Budizm ve Hristiyanlık gibi dinlere inanmışken, günümüzdeki Uygurların büyük çoğunluğu İslam dinine mensuptur.

Dil ve Yazı: Uygurlar, tarih boyunca farklı alfabeler kullanmışlardır. Eski Uygurca, Orhun alfabesi ve Maniheist Uygur alfabesi ile yazılırken, günümüzde Uygurca, Arap alfabesi ile yazılmaktadır.

3. Siyasi ve İdari Ayrımlar

Eski Uygur Kağanlığı: Orhun bölgesinde kurulan ve geniş bir coğrafyaya hükmeden eski Uygur devleti.

Karahanlılar Dönemi: Uygurların İslamiyeti kabul etmesiyle birlikte, Karahanlılar döneminde önemli bir rol oynamışlardır.

Doğu Türkistan Cumhuriyetleri: 20. yüzyılda kısa ömürlü iki bağımsız Doğu Türkistan Cumhuriyeti kurulmuş, ancak bu devletler uzun süre varlıklarını sürdürememiştir.

Uygurlar, tarih boyunca çeşitli dönemlerde ve bölgelerde önemli siyasi ve kültürel roller üstlenmişlerdir. Bu nedenle, Uygurların ayrımları, tarihsel, coğrafi, kültürel ve siyasi bağlamlara göre farklılık göstermektedir.

Uygarlıklar Kaça Ayrılır?

Uygarlıklar, tarih boyunca coğrafi, kültürel, ekonomik ve siyasi farklılıklara göre çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Genel olarak, uygarlıkların sınıflandırılması tarihsel dönemlere, coğrafi bölgelere ve kültürel özelliklere dayanır. İşte bazı yaygın sınıflandırma yöntemleri:

1. Tarihsel Dönemlere Göre Sınıflandırma

Eski Çağ Uygarlıkları:

Mezopotamya Uygarlıkları (Sümerler, Akadlar, Babiller, Asurlular)

Mısır Uygarlığı

İndus Vadisi Uygarlığı (Harappa ve Mohenjo-Daro)

Çin Uygarlıkları (Shang, Zhou)

Yunan ve Roma Uygarlıkları

Anadolu Uygarlıkları (Hititler, Lidyalılar, Urartular)

Orta Çağ Uygarlıkları:

Bizans İmparatorluğu

İslam Uygarlıkları (Emeviler, Abbasiler, Selçuklular)

Orta Çağ Avrupa Uygarlıkları (Karolenj İmparatorluğu, Feodal Avrupa)

Türk-İslam Devletleri (Gazneliler, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu)

Yeni Çağ ve Yakın Çağ Uygarlıkları:

Rönesans ve Reformasyon dönemi Avrupa Uygarlığı

Sanayi Devrimi sonrası Batı Uygarlığı

Modern ve Çağdaş Uygarlıklar (20. ve 21. yüzyıl dünya uygarlıkları)

2. Coğrafi Bölgeler Göre Sınıflandırma

Afrika Uygarlıkları:

Antik Mısır

Kartaca

Mali İmparatorluğu

Zimbabve

Amerika Uygarlıkları:

Maya

Aztek

İnka

Asya Uygarlıkları:

Çin (Qin, Han, Tang, Song, Ming, Qing)

Hindistan (Maurya, Gupta, Delhi Sultanlığı, Mughal)

Japonya (Nara, Heian, Kamakura, Edo)

Avrupa Uygarlıkları:

Antik Yunan ve Roma

Bizans İmparatorluğu

Orta Çağ Avrupa Krallıkları

Modern Avrupa Devletleri

Orta Doğu Uygarlıkları:

Sümerler

Akadlar

Asurlular

Persler

İslam Uygarlıkları (Emeviler, Abbasiler, Osmanlılar)

3. Kültürel ve Ekonomik Özelliklere Göre Sınıflandırma

Tarım Uygarlıkları:

Neolitik Devrim sonrası oluşan yerleşik tarım toplumları.

Endüstri Uygarlıkları:

Sanayi Devrimi sonrası gelişen endüstriyel toplumlar.

Bilgi ve Teknoloji Uygarlıkları:

20. ve 21. yüzyılın bilgi ve teknoloji temelli toplumları.

4. Din ve İnanç Sistemlerine Göre Sınıflandırma

Pagan Uygarlıkları:

Eski Yunan ve Roma, Kelt, Germen uygarlıkları.

Monoteist Uygarlıklar:

Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam'ın etkisi altındaki uygarlıklar.

Doğu Dinleri ve Felsefelerine Dayalı Uygarlıklar:

Hinduizm, Budizm, Konfüçyüsçülük, Taoizm etkisindeki Asya uygarlıkları.

Uygarlıklar, tarih boyunca çeşitli şekillerde evrilmiş ve bu evrim süreçlerinde kültürel, ekonomik ve siyasi özelliklerine göre farklı dönemlerde ve bölgelerde sınıflandırılmışlardır. Her sınıflandırma yöntemi, uygarlıkların belirli özelliklerini ve etkilerini anlamak için farklı bir bakış açısı sunar.

Usuller Kaça Ayrılır?

Usuller, özellikle İslam hukuku, İslam ilahiyatı ve Türk müziği gibi farklı alanlarda kullanılan terimlerdir. Bu alanlarda "usul" terimi farklı anlamlara ve sınıflandırmalara sahip olabilir. İşte bazı önemli alanlarda "usul" teriminin ne anlama geldiği ve nasıl sınıflandırıldığı:

1. İslam Hukuku (Fıkıh) Usulleri

İslam hukukunda "usul" kelimesi, "usul al-fıkh" (fıkıh usulleri) olarak bilinir ve İslam hukukunun temellerini ve metodolojisini ifade eder. Fıkıh usulleri genellikle dört ana kaynağa dayanır:

Kuran: İslam'ın kutsal kitabı.

Sünnet: Peygamber Muhammed'in sözleri, fiilleri ve onayları.

İcma: İslam bilginlerinin oybirliği.

Kıyas: Yeni meseleleri mevcut hükümlere benzetme yoluyla çözme.

2. İslam İlahiyatı (Kelam) Usulleri

Kelam ilminde, usul terimi, teolojik konuların sistematik bir şekilde ele alınması anlamına gelir. İslam ilahiyatında ana usul yöntemleri şunlardır:

Nakli Deliller: Kuran ve hadis kaynaklı deliller.

Aklî Deliller: Mantık ve akıl yürütmeye dayanan deliller.

3. Türk Müziği Usulleri

Türk müziğinde "usul" terimi, ritmik kalıpları ifade eder ve belirli bir ritmik yapıyı tanımlar. Usuller, belirli vuruş sayıları ve vuruş biçimleriyle karakterize edilir. Türk müziğinde usuller şu şekilde sınıflandırılır:

Basit Usuller: İki, üç, dört vuruşlu usuller. Örneğin, Nim Sofyan, Sofyan, Düyek.

Bileşik Usuller: Daha karmaşık ve uzun süreli ritmik kalıplar. Örneğin, Zencirli, Raks Aksağı.

Ağır Usuller: Daha uzun ve daha ağır ritimlere sahip usuller. Örneğin, Ağır Düyek, Devri Kebir.

4. Tasavvuf Müziği Usulleri

Tasavvuf müziğinde de çeşitli usuller kullanılır ve genellikle zikirler ve ilahilerde ritmik düzeni sağlamak için kullanılır. Bazı örnekler:

Semaî: Sekiz zamanlı bir usul.

Aksak Semaî: On zamanlı bir usul.

Bu şekilde, usuller farklı alanlarda ve disiplinlerde önemli bir yer tutar ve her bir alanda özel bir sınıflandırma ve anlam taşır.

Uluslararası Örgütler Kaça Ayrılır?

Uluslararası örgütler, çeşitli amaçlar doğrultusunda kurulmuş olan ve devletler, hükümet dışı kuruluşlar veya uluslararası aktörler arasında işbirliğini teşvik eden kurumlardır. Bu örgütler, işlevlerine, yapılarına ve üyelik kriterlerine göre farklı kategorilere ayrılabilir. Genel olarak, uluslararası örgütler dört ana kategoriye ayrılır:

1. Üyelik Yapısına Göre Sınıflandırma

Hükümetlerarası Örgütler (IGO):

Bu örgütler, üye devletlerin hükümetleri tarafından oluşturulur ve uluslararası anlaşmalarla kurulur.

Örnekler: Birleşmiş Milletler (BM),NATO, Avrupa Birliği (AB),Dünya Sağlık Örgütü (WHO).

Hükümet Dışı Örgütler (NGO):

Bu örgütler, bireyler veya özel kuruluşlar tarafından oluşturulur ve genellikle kar amacı gütmez.

Örnekler: Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Amnesty International, Greenpeace.

2. Coğrafi Kapsamına Göre Sınıflandırma

Küresel Örgütler:

Bu örgütler, küresel ölçekte faaliyet gösterir ve tüm dünya ülkelerini kapsar.

Örnekler: Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü (WTO),Uluslararası Para Fonu (IMF).

Bölgesel Örgütler:

Bu örgütler, belirli bir bölge veya kıtadaki ülkeleri kapsar.

Örnekler: Avrupa Birliği (AB),Afrika Birliği (AU),Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN),Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA).

3. Fonksiyonlarına Göre Sınıflandırma

Siyasi ve Güvenlik Örgütleri:

Bu örgütler, uluslararası barış ve güvenliği koruma amacı taşır.

Örnekler: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK),NATO.

Ekonomik ve Sosyal Örgütler:

Bu örgütler, ekonomik işbirliği, kalkınma ve sosyal refahı artırma amacı güder.

Örnekler: Dünya Bankası, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO),OECD.

Kültürel ve Eğitim Örgütleri:

Bu örgütler, kültürel değişim, eğitim ve bilimsel işbirliğini teşvik eder.

Örnekler: UNESCO, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC).

4. Kuruluş Amacına Göre Sınıflandırma

Genel Amaçlı Örgütler:

Bu örgütler, geniş bir yelpazede amaç ve faaliyetlere sahiptir.

Örnekler: Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi.

Özel Amaçlı Örgütler:

Bu örgütler, belirli bir konuda odaklanır ve özel amaçlar doğrultusunda faaliyet gösterir.

Örnekler: Dünya Sağlık Örgütü (WHO),Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA),Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO).

Bu sınıflandırmalar, uluslararası örgütlerin çeşitliliğini ve farklı alanlardaki rollerini anlamak için önemli bir çerçeve sunar. Her bir kategori, uluslararası işbirliği ve koordinasyonun farklı yönlerini temsil eder.