Bu çerçevede iki tarafı da mağdur etmemek adına belirli yasalar düzenlenerek bu haklar koruma altına alınmıştır. 2011 yılında Türk Borçlar Kanunu ile ev sahibi hakları düzenlemeye girmiştir. Bu sebepten dolayı kiracıların ev sahiplerine karşı bazı sorumlulukları vardır. Bu sorumlulukların yerine getirilmesi ev sahibi haklarının güvence altına alınması ile sağlanmaktadır.
Ev Sahibi Hakları Nelerdir?
Ev sahibinin kiracılara karşı kanunlarla belirlenmiş bazı hakları bulunmaktadır. Bu konuda iki tarafın da birbirine olan sorumlulukları olduğundan aynı şekilde kiracıların da ev sahipleri karşısında bazı hakları bulunmaktadır. Ev sahibinin haklarına gelecek olursak ev sahibi, kiralandırma sürecinde yasalar etrafında belirlenmiş sınırlar çerçevesinde zam yapabilme hakkına sahiptir. Bu durumda kiracının zammı kabul ederek evde kalması zorunluluğu vardır. Ev sahibinin bir diğer hakkıysa kiracıyı evden çıkarabilme hakkıdır. Bu ev, ev sahibinin bakmakla yükümlü olduğu herhangi bir yakınına lazımsa bu konuda kanunlar çerçevesinde kiracısını evden çıkarabilir. Ev sahibi kiradaki evini satabilme hakkına da sahiptir. Evi sattığı takdirde 6 ay içinde kiracıların evi boşaltması gerekir. Ev sahibi yine eğer kiracısının eve zarar vermesi gibi bir mesele söz konusu olursa kiracısını evden çıkarabilme hakkına sahiptir. Kiracı, kirayı ödemediği durumlarda ev sahibi ihtarname ile birlikte 30 gün içinde borcunu kapatmasını talep edebilir. Kiracı borcu ödemediği zaman kiracıyı evden çıkarabilirler. Bunun gibi bazı durumlarda ev sahibi bu haklarını kullanarak kiracıyı evden çıkarabilme gibi bir hakka sahip olabilir.
Ev Sahibinin Sorumlulukları Nelerdir?
Ev sahibinin kendi mülkü olması sebebiyle bazı hakları bulunması ile birlikte kiracılara karşı da sorumlulukları vardır. Eğer ev sahibi bu sorumlulukları yerine getirmeme gibi durumlar söz konusu olursa kiracı, bu durumdan şikayetçi olabilmektedir. Sigortalar ve vergiler de ev sahibinin sorumluluğundadır. Kiracı eğer kirasını geç öderse ev sahibi herhangi bir ceza isteminde bulunamaz. Kiracının sorumlu olmadığı giderler ev sahibi tarafından ödenmek zorundadır. Eğer haklı bir durumu veya kira ödeme sorunu yoksa kiracıyı evden çıkaramazlar. Kira sözleşmesine göre kiracının mesul olmadığı ödemeler ve sorumluluklar ev sahibine düşerek karşılıklı bir sorumluluk paylaşımı olmaktadır.
Ev Sahibi Hangi Vergileri Öder?
Ev sahibi evin kalıcı sahibi olduğu için bu konutun vergilerini de karşılamak zorundadır. Bu vergilerden ilki emlak vergisidir. Konut, arsa işyeri gibi taşınamaz mallar için emlak vergisi alınmaktadır. Bu vergi genelde eşit taksitler halinde ödeniyor. Ayrıca belirlenen metrekareyi aşmayan emeklilerin sahip olduğu konutlarda “sıfır oranlı emlak vergisi” ödenir. Bunun yanı sıra ev sahipleri konut, işyeri gibi mesken yapılar için ödenmesi tabi olunan çevre temizlik vergisi bulunmaktadır. Bu çevre temizlik vergisi belediyenin yapmış olduğu hizmetten ötürü verilmektedir. Son olarak evini kiraya veren ev sahipleri “kira gelir vergisi” ödemektedir. Bu şekilde üç ayrı vergi ödemekle yükümlülerdir.
Ev Sahibi Hangi Durumlarda Kiracıya İhtar Çeker?
Ev sahibi kiracısının istediği hemen hemen her durumdan dolayı ihtar çekebilmektedir. Örneğin kiracının hükümlü olduğu aidatı ödememesi, kira kontratında yazan hükümlere uymaması hatta bunun yanısıra komşuluk ilişkilerini özen göstermemesinden bile ev sahibi kiracıya ihtar çekebilir. Mal sahibi, bu ihtarnameyi kontratın bitiminden bir ay önce kiracıya ulaştırdığı zaman bu ihtarname geçerliliğini daha çok koruyor. Yani mal sahibi bu konuda daha çok haklı çıkıyor. Eğer bunun dışında bir zamanda bu ihtarnameyi verdiği takdirde sadece kontrat yenilenerek bu istekleri gerçekleşemeyebiliyor. Bu yüzden ihtarın ne zaman çekileceğine dikkat edilmesi ve noterle birlikte çekilmesine de dikkat edilmesi gerekiyor.
Ev Sahibi Hangi Durumda Kiracıyı Çıkarabilir?
Ev sahibi bazı rahatsız edici durumlarda veya bu eve ihtiyacı olduğu durumlarda kiracıyı evden çıkarabilmektedir fakat bu çıkarabilme olayının bazı gerekçeleri olması gerekir. Evden çıkarma gibi bir düşünceyi, sözleşme devam ederken hayata geçiremez. Bunun yanısıra haklı gerekçelerle birlikte iki kez ihtarname yiyen bir kiracı, ev sahibinin istediği dahilinde evinden çıkmak zorunluluğuna sahiptir. Bundan başka diğer sebepler ise tadilat yapılması, ev sahibinin evi ihtiyaç durumunda kullanması ve mülk sahibinin değişmesi gibi durumlarda kiracıyı evden çıkarabilme yetkileri ev sahibine geçebilmektedir.
