Erzurum Kongresi İle İlgili Bilmeniz Gereken Her Şey

Erzurum Kongresi İle İlgili Bilmeniz Gereken Her Şey
14.07.2022 17:59
Erzurum Kongresi, 23 Temmuz ile 7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum'da toplanan kongredir.

Erzurum Kongresi, 17 Haziran'da Vilâyât-ı Şarkıye Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum şubesi tarafından toplanmıştır. Erzurum Kongresi aynı zamanda Erzurum Umûmî Kongresi olarak da anılmaktadır. Erzurum Kongresi'nin neden toplandığı, kongrede alınan maddelerin neler olduğu ve merak edilen tüm bilgileri yazımızda bulabilirsiniz.

Erzurum Kongresi Neden Toplandı?

Erzurum Kongresi'nin toplanma amacı, İtilaf devletlerinin Doğu Anadolu üzerinde kurdukları planların önlenmesidir. Erzurum Kongresi'nin başlaması ile birlikte Milli Mücadele’nin temelleri atılmıştır. 23 Temmuz tarihinde yapılan Erzurum Kongresi, ulusal egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilen ilk kongre olma özelliğine sahiptir. Türk milleti açısından son derece önemli olan Erzurum Kongresi 1919 yılında toplanmıştır. Milli Mücadele döneminin en önemli kararlarının alındığı bu kongreye, o zamanlar düşmanlar tarafından işgal edilmiş olan Bitlis, Van, Trabzon, Erzurum ve Sivas’tan çok sayıda delege katılmış ve kongre 7 Ağustos tarihine kadar devam etmiştir. 1919 yılında toplanan Erzurum Kongresi, Kurtuluş Savaşı’nın en önemli adımlarından olup “Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür parçalanamaz” kararıyla Milli mücadelenin dönüm noktası olarak tarihte yerini almıştır. Erzurum Kongresi’nde alınan en önemli kararlardan bir diğeri ise manda ve himayenin kesin olarak reddedilmesidir. Bununla birlikte bu kongre ile birlikte Misak’ı Milli sınırları çizilmiş ve vatanın bir bütün olduğu ifade edilmiştir. Milli sınırlar içerisinde her ne kadar 23 Temmuz 1919’da sadece 5 il işgal edilse de bu iller ülke sınırlarından ayrılamaz. Ermenistan’ın kurulma fikri böylelikle reddedilmektedir.

Erzurum Kongresi Açılış Konuşmasını Kim Yaptı?

Erzurum Kongresi'nin açılışı Hoca Raif Efendi tarafından yapıldıktan sonra başkanlığa Mustafa Kemal getirilmiştir. Ancak bu kongrede Atatürk, sivil olarak yer almıştır. Çünkü Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi’nden önce askerlik görevinden istifa etmiş ve sine-i millete çekilmişti. Kongrede 5 ili ilgilendiren kararlar alınsa da kararlar önemleri bakımından bütün vatanı kapsamaktadır. Milletin iradesinin önemi bu kongrede vurgulanmıştır. Mustafa Kemal Atatürk de kongredeki kapanış konuşmasında; “Tarih şüphesiz bu Kongremizi ender ve büyük bir eser olarak kaydedecektir.” sözleriyle toplantının önemine vurgu yapmıştır.

Erzurum Kongresi'nde Hangi Kararlar Alınmıştır?

  • Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür; parçalanamaz.
  • Vatanı korumayı ve istiklali elde etmeyi İstanbul Hükümeti sağlayamadığı takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır.
  • Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet topyekün kendisini savunacak ve direnecektir.
  • Kongre toplanmamışsa bu seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.
  • Manda ve himaye kabul edilemez. (Manda ve himaye ilk kez reddedilmiştir.)
  • Azınlıklara siyasi hakimiyet ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.
  • Ulusal irade padişah ve halifelik makamlarını da kurtaracaktır. 
  • Sömürme amacı olmaması koşuluyla dış yardım alınabilir.
  • Mebuslar Meclisi’nin derhal toplanmasına ve hükümetin yaptığı işlerin milletçe kontrolüne çalışılacaktır.
  • Yabancı devletlerle ilişkilerin “bağımsızlık ilkesine saygı” esasına uygun olarak yürütüleceği belirtilmiştir.

Erzurum Kongresi'nin Önemi ve Özellikleri Nedir?

Erzurum Kongresi, Türkiye Cumhuriyeti için birçok ilkin yaşandığı bir kongredir. Amacı, toplanış şekli ve yapısı bakımından yerel bir kongre olan Erzurum Kongresi’nin önemi ve özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Erzurum Kongresi, bölgesel bir kongredir.
  • Toplanış şekli açısından bölgesel olmasına rağmen aldığı kararlar bakımından milli bir kongredir.
  • Kongrede, manda ve himaye ilk kez  reddedilmiştir ve ulusal bağımsızlığın koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
  • İlk kez milli sınırlardan bahsedilmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşmasının imzalandığı anda Türk vatanı olan topraklarının parçalanamayacağı açıklanmıştır.
  • İlk defa geçici bir hükümetin kurulacağından bahsedilmiştir.
  • İlk kez başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı dokuz kişilik bir Temsil Heyeti oluşturuldu. Bu Temsil Heyeti bir hükümet gibi görev yapacaktır. (Temsil Heyeti’nin görevi TBMM’nin açılmasına kadar devam edecektir.) Bu Temsil Heyeti, Sivas Kongresi’nde tüm ülke adına yetkilendirilmiştir. Yürütme yetkisi olan Temsil Heyeti’nin görevi, T.B.M.M.’nin açılması ile sona ermiştir. Bu yüzden Temsil Heyeti, T.B.M.M.’nin ilk çekirdeğini oluşturmuştur.
  • Erzurum Kongresi Sivas kongresine bir ön hazırlık çalışması niteliğindedir.
  • Kongrenin başarısı Batı Anadolu’daki direniş hareketini de güçlendirmiştir.
  • Kongreden önce görevinden alınan Mustafa Kemal, kongreden milli mücadelenin lideri olarak çıkmıştır.
  • Erzurum Kongresi Mustafa Kemal’in sivil olarak görev aldığı ilk yerdir. 

Yorumlar

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

İlginizi Çekebilir