Hipofiz bezindeki somatotrop hücrelerinde üretilen büyüme hormonu kas, kemik ve organların büyümesinden sorumludur. Gün içerisinde farklı durumlar ve saatlerde salgılanması yapılır. Bu hormon yeteri kadar salgılanmadığında gelişme de eksiklikler görülmektedir. Çocuklarda daha sık rastlanan bu eksiklik bazen doğuştan gelmektedir. Doğuştan olabileceği gibi sonradan farklı sebeplerden dolayı da ortaya çıkabilmektedir. Fazla üretildiği takdirde de devlik hastalığına sebep olabilmektedir. Günümüzde büyüme hormonu DNA teknolojisi ile üretilip tedavilerde kullanılmaktadır.
Büyüme hormonu yani Growth hormonu: pepit yapıda olup hipofiz bezinden salgılamaktadır. Hayvanlar ve insanlarda hücrelerin yenilenmesini ve üretimini uyaran hormondur. Büyüme hormonunun en çok salgılanışı egzersiz ve uyku anında görülmektedir. Bu hormon sayesinde kemiklerde ve kıkırdak dokuda büyüme olmaktadır. Büyüme hormonu eksik salgılandığında değişik şekillerde cücelik görülür. Büyüme hormonu gereğinden fazla salgılandığında da akromegali hastalığına sebep olmaktadır.
Büyüme Hormonunun Diğer Adı Nedir?
İnsanlarda kemik ve kas gelişiminden sorumlu bu hormonun bilinen diğer ismi ‘’Growth Hormon’’ olarak geçmektedir. Growth İngilizce bir kelime olup büyüme anlamı taşımaktadır. Kısaltması da ‘’GH’’ olarak gösterilmektedir. Ön hipofizin somatotropik hücrelerinde üretilen bu hormonun diğer ismi de üretildiği hücrelerden gelmektedir. Bu isim ‘’Somatotropin’’ olarak geçmektedir.
Büyüme Hormonu Özellikleri Nelerdir?
Büyüme hormonu 191 amino asitli tek bir polipeptit zincirli yapıda görülmektedir. Bu hormonun etkileri, insülin gibi büyüme faktörüyle görülmektedir. Büyüme hormonu amino asit alımını uyarır. Aynı zamanda mRNA translasyonu ve transkripsiyonunu hızlandırarak protein yapımına direkt katkı sağlamaktadır. Enerji kullanımında yağların daha çok kullanılmalarını sağlar ve proteinlerin yıkılmasını azaltır. Bu verdiği etki sayesinde daha çok yağ yakılarak daha hızlı kilo vermeye yardımcı olur. Aynı zamanda proteinlerin yıkımını engelleyerek kas gelişimine de destek verir.
Büyüme Hormonu İle Zayıflama Mümkün Mü?
Hızlı kilo vermek için bazı insanlar büyüme hormonu kullanmaya yöneliyor. Birkaç çalışma sonrasında bu hormonun direkt yağ yakımına destek verdiği görülmüştür. Ama bu yağ yakımının çok da ileri seviyelerde olmadığı belirtiliyor. Sanıldığı kadar yüksek kilo kayıpları gözlenmemiştir. Az bir kilo kaybına neden olsa da risklerinin yüksek olduğunu belirtmek gerekiyor. Uzmanlar büyüme hormonunun zayıflamak için kullanımının sağlık kurumları tarafından onaylı olmadığını ve zayıflama için kullanımının tehlikeli olabileceği konusunda uyarıda bulunuyorlar. Doktor reçetesi ile alınabilen bu hormon organ nakli geçirmiş, kas yıkımı yaşayan veya hormonun eksikliği görülen insanlar için yazılmaktadır.
Büyüme Hormonu Nasıl Arttırılır?
Gelişen teknoloji ile birlikte büyüme hormonu tedavi amaçlı üretilmektedir. Eksiklik yaşayan hastalarda tedavi amaçlı kana enjekte edilerek bu hormon vücutta arttırılabilir. Bunun yanı sıra kas gelişimi ve yağ yakımı gibi etkilerinden dolayı özellikle sporcular tarafından tercih edilmektedir. Yan etkilerini göze aldıklarını söylemek gerekiyor. Bazı firmalar bu hormonun hap veya toz halinde satışını yapmaktadır. Araştırmalar bu hormonun mide yoluyla alındığında etki göstermeyeceğini söylemektedir. Doğal yollarla bu hormonun salgılanmasını arttırmak mümkündür. Bunun için temiz bir uyku yeterli olacaktır. Ayrıca egzersiz esnasında da büyüme hormonu salınımı artmaktadır.
Büyüme Hormonu Zararlı mı?
30 yıldan fazla bir süredir kullanılan bu hormonun asıl amacı tedavi etmektir. Tedavi amaçlı kullanılsa da bu tarz hormonlar vücuda dışarıdan sokulduğunda yan etkiler gösterebilmektedir. Bu hormonun kullanımı tedavi dışında, günümüzde bilinçsizce kas gelişimi için tercih edilmektedir. Her ne kadar faydalı olsa da zararlarını ortaya koyan birçok bilimsel çalışma bulunmaktadır. Verebileceği zararlar ise: Hipertansiyon, epifiz kayması, metabolizma bozukluğu, uyku apnesi, felç, epileptik nöbet ve adrenal yetersizlik olarak karşımıza çıkmaktadır. Ama bu yan etkiler herkes de görülmemektedir. Doktor kontrolünde verilen bu hormon risk faktörü olmayan hastalarda belirtilen dozlarda kullanıldığında zarar göstermemektedir.
Büyüme Hormonu İçin Hangi Doktora Gidilir?
Kişiye büyüme hormonu verilmesinin farklı sebepleri olmaktadır. Genellikle bu hormonun eksikliğinden kaynaklı tedavi amaçlı kullanılsa da bazı durumlarda da büyüme hormonu hastaya verilmektedir. Örneğin AIDS hastalarında kaslarda erimeyi durdurmak için verilebilmektedir. Veya organ nakli yapıldığında da büyüme hormonu verilebilmektedir. Bu durumlarda farklı doktorlar bu tedaviyi uygulamaktadır. Bu kullanım alanlarının dışında hastalar genellikle boy kısalığı gibi durumlardan dolayı bu hormonu kullanmak istemektedir. Bunun için ortopedi doktoruna gitmelisiniz. Ama belirtelim doktorlar bu hormonun üretiminin sizde eksik olmadığına karar verirse bu hormonu tedavi de kullanmayacaklardır.
Büyüme Hormonu Reçeteli mi?
Her ne kadar büyüme hormonu eczanelerde ve bazı online sitelerde toz veya hap şeklinde satılıyor olsa da aslen iğne yoluyla kana enjekte edilmektedir. Toz veya hap şeklinde satılan büyüme hormonları gerçek değildir ve etkili olmadıklarını belirtmek gerekiyor. İğne yoluyla alınabilmesi için de kesinlikle doktor kontrolünden geçmeniz gerekiyor. Yan etkileri gözlemlenebilen bu hormonun alınabilmesi için doktor tarafından gerekli kontroller yapılmaktadır. Yapılan kontrollerden sonra uygun olduğunuza karar verilirse, doktor reçete yazar ve bu şekilde alabilirsiniz.
Büyüme Hormonu Eksikliği Neden Olur?
Beynimizde ki hipofiziz bezinden salgılanan bu hormon yeterli salgılanmadığında kişilerde eksikliği görülmektedir. Bu eksiklik çoğu zaman doğuştan gelmektedir. Doğuştan büyüme hormonu eksikliği yaşanabileceği gibi sonradan da olabilmektedir. Bu hormonun eksikliğini tetikleyecek durumlar: Enfeksiyon, travma, radyasyon terapisi ve bazen beyindeki bir tümör sebebiyle olmaktadır. Daha sık olarak çocuklar da görülen bu eksikliğin en büyük belirtisi boy uzamaması olarak görülmektedir. Basit bir test ile bu hormonun eksikliği tespit edilmektedir.
Büyüme Hormonu Fazlalığında Hangi Hastalık Olur?
Büyüme hormonu genellikle eksikliği ile hastalıklara yol açsa da nadiren de olsa bazı insanlarda fazla salgılanmaktadır. Bu şekilde çok salgılandığında ortaya çıkan hastalık ‘’Akromegali’’ olarak bilinmektedir. Yılda, 1 milyonda 4 kişide görülen bu hastalığın ölüm riskini arttırdığı bilinmektedir. Tedavi edilmediğinde iç organlarda ciddi sorunlara yol açmaktadır. Bu hastalığın ilk belirtilerinde ellerde ve ayaklarda büyüme görülmektedir. Bu hastalık devlik olarak da bilinmektedir.
Büyüme Hormonu Tedavisi Nedir?
Büyüme hormonu tedavisi uygulanabilmesi için öncelikle hastaya bu hormonun eksikliğinin teşhisi konulması gerekiyor. Genellikle çocuklarda kullanılsa da bazı yetişkin hastalarda da kullanılmaktadır. Laboratuvarda üretilen bu hormon vücudun salgıladığı ile aynı olmaktadır. Tedavi sürecinde iğne yoluyla enjekte edilmektedir. Doktor kontrolünde genellikle haftada 1 doz kullanılmaktadır. Birkaç yıl boyunca sürebilmektedir. Ayrıca risk taşıdığı için düzenli kan testi yapılarak vücuttaki değerler kontrol edilir.
