Ortalama hız, bir cismin belli bir sürede katettiği yolun, o
süredeki zaman dilimine bölünmesiyle bulunur. Yani,
Ortalama hız = Toplam kat edilen yol / Geçen süre
Örneğin, bir araç 100 km yol kat ederken, bu yolu 2 saatte
tamamlamışsa ortalama hızı şu şekilde hesaplanabilir:
Ortalama hız = 100 km / 2 saat = 50 km/saat
Burada, araç saatte 50 km hızla ilerlemiş demektir.
Ortanca Terim Nasıl Bulunur?
Ortanca terim, bir veri kümesindeki sıralanmış verilerin
ortasındaki terimi ifade eder. Eğer veri kümesi tek sayıda veri içeriyorsa,
ortanca terim bu veri kümesinin ortasındaki sayıdır. Eğer veri kümesi çift
sayıda veri içeriyorsa, ortanca terim iki ortadaki sayının aritmetik
ortalamasıdır.
Örneğin, aşağıdaki sayı dizisi için ortanca terimi
hesaplayabiliriz:
3, 6, 7, 9, 12, 15, 18
Bu sayı dizisi 7 adet veri içeriyor, yani tek sayıda veri
içermediği için, ortanca terim doğrudan dizinin ortasındaki sayıdır. Verileri
küçükten büyüğe sıraladığımızda, ortanca terim şöyle hesaplanabilir:
Ortanca terim = (7+1) / 2 = 4. Ortanca terim, sıralanmış
verilerin 4. elemanıdır. Yani, ortanca terim 9'dur.
Eğer veri kümesi çift sayıda veri içeriyorsa, ortanca terim
iki ortadaki sayının aritmetik ortalamasıdır. Örneğin, aşağıdaki sayı dizisi için
ortanca terimi hesaplayabiliriz:
2, 4, 6, 8, 10, 12
Bu sayı dizisi 6 adet veri içeriyor, yani çift sayıda veri
içerdiği için, ortanca terim iki ortadaki sayının aritmetik ortalamasıdır.
Verileri küçükten büyüğe sıraladığımızda, ortanca terim şöyle hesaplanabilir:
Ortanca terim = (6/2) = 3. Ortanca terim, sıralanmış
verilerin 3. ve 4. elemanlarının aritmetik ortalamasıdır. Yani, ortanca terim
(6 + 8) / 2 = 7'dir.
Ortalama Sürat Nasıl Bulunur?
Ortalama sürat, bir aracın belli bir süre içinde katettiği
toplam yolun, o sürede geçen süreye bölünmesiyle hesaplanır. Yani,
Ortalama sürat = Toplam kat edilen yol / Geçen süre
Örneğin, bir araç 300 km yol kat etmiş ve bu yolu 5 saatte
tamamlamışsa, ortalama sürati şu şekilde hesaplanabilir:
Ortalama sürat = 300 km / 5 saat = 60 km/saat
Burada, aracın 1 saatte kat ettiği ortalama mesafe 60
kilometredir. Bu nedenle, aracın ortalama sürati 60 km/saat'tir.
Ortanca Değer Nasıl Bulunur?
Ortanca değer, bir veri kümesindeki verilerin sıralanması
sonucu, ortada kalan tek bir değeri ifade eder. Eğer veri kümesi tek sayıda
veri içeriyorsa, ortanca değer bu veri kümesinin ortasındaki sayıdır. Eğer veri
kümesi çift sayıda veri içeriyorsa, ortanca değer iki ortadaki sayının
aritmetik ortalamasıdır.
Örneğin, aşağıdaki sayı dizisi için ortanca değeri
hesaplayabiliriz:
3, 7, 9, 12, 18
Bu sayı dizisi 5 adet veri içeriyor, yani tek sayıda veri
içerdiği için, ortanca değer doğrudan dizinin ortasındaki sayıdır. Verileri
küçükten büyüğe sıraladığımızda, ortanca değer şöyle hesaplanabilir:
Ortanca değer = 9
Eğer veri kümesi çift sayıda veri içeriyorsa, ortanca değer
iki ortadaki sayının aritmetik ortalamasıdır. Örneğin, aşağıdaki sayı dizisi
için ortanca değeri hesaplayabiliriz:
2, 4, 6, 8, 10, 12
Bu sayı dizisi 6 adet veri içeriyor, yani çift sayıda veri
içerdiği için, ortanca değer iki ortadaki sayının aritmetik ortalamasıdır.
Verileri küçükten büyüğe sıraladığımızda, ortanca değer şöyle hesaplanabilir:
Ortanca değer = (6 + 8) / 2 = 7
Yani, bu sayı dizisinin ortanca değeri 7'dir.
Ortalama Atom Kütlesi Nasıl Bulunur?
Ortalama atom kütlesi, bir elementin izotoplarının oranları
ve her izotopun kütlesi dikkate alınarak hesaplanan ağırlıklandırılmış ortalama
kütle olarak tanımlanır.
Ortalama atom kütlesinin hesaplanması için, her bir izotopun
kütlesi ile izotopların oranının çarpımı yapılır ve bu değerlerin toplamı
alınır. Sonrasında elde edilen toplam değer, izotopların oranlarının toplamına
bölünür.
Formül şu şekildedir:
Ortalama Atom Kütlesi = ((İzotop1 Kütlesi * İzotop1 Oranı) +
(İzotop2 Kütlesi * İzotop2 Oranı) + ...) / (İzotop1 Oranı + İzotop2 Oranı +
...)
Örneğin, klor elementinin 2 izotopu vardır: klor-35 ve
klor-37. Klor-35 izotopunun oranı %75, klor-37 izotopunun oranı ise %25'tir.
İzotopların kütlesi sırasıyla 34,97 u ve 36,97 u'dir.
Bu bilgilere göre, klor elementinin ortalama atom kütlesi şu
şekilde hesaplanabilir:
((34.97 u * %75) + (36.97 u * %25)) / (%75 + %25) = 35.45 u
Yani, klor elementinin ortalama atom kütlesi 35.45 u'dir.
Redif Nasıl Bulunur?
Redif, şiirde iki ya da daha fazla dizede son hecelerin
tekrarlanmasıdır. Redif, şiirin ritmini sağlamak, şiirin akışını kolaylaştırmak
ve şiirin bütünlüğünü güçlendirmek için kullanılır.
Redif, özellikle nazım birimlerinde (mesela dörtlük, beyit
vb.) kullanılır. Redifin bulunması için, öncelikle şiirin nazım birimlerinin
belirlenmesi gerekir. Daha sonra, her bir nazım biriminin sonundaki hecelerin
not edilmesi gerekir. Bu heceler aynı ise, bu heceler redif olarak
adlandırılır.
Örneğin, şu dörtlükte redif "gün" kelimesidir:
Gönlümde bir gün batmadı gitti,
Bir çift mavi gözde kayboldu kaldı,
Beni seven bir gün anmadı gitti,
Her şeyim kayıp oldu, gün kalıp ağladı.
Burada, ilk dizedeki son kelime "gitti", ikinci
dizedeki son kelime "kaldı", üçüncü dizedeki son kelime
"gitti" ve dördüncü dizedeki son kelime "ağladı" olsa da,
redif olarak kullanılan hece "gün" kelimesidir.