Kaval için bazı kaynaklarda ağız sazı olarak bahsedilir. Türkiye’de ise kaval yıllardır düdük veya çoban sazı olarak tanınmıştır. Kavalın açılımı ise boş şey anlamını taşır. Kaval üflemeli bir çalgı olup, günümüze kadar tüm nefesli çalgıcıların ortak noktasıdır. Üflemeli çalgılar içinde yer alan kaval ikiye ayrılır. Bunlar dilsiz ve dilli olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Kavalın alt yüzeyinde bir delik, üst yüzeyinde ise yedi delik bulunmaktadır, toplam sekiz deliği bulunan kavalın 2-3-5 oktav sese ulaşabilir. Yarım ses için yapılan kavallarda mevcuttur. Dilli kavalın ucunda ses çıkması için bir düdük bulunur. Dilsiz kavalda ise içi boş olup çalan kişinin nefesi ile istediği sesi çıkarabilir. Ayrıca kavalı geçmişten günümüze çobanlar otlattıkları hayvanları sakinleştirmek ve sürünün bozulmaması için çaldığı söylenir. Dilsiz kavalı çalmak neye benzetilir, dilsiz kavaldan ses çıkarmak için dudaklarınızı büzmeniz gerekir, ayrıca çeneye paralele tutarak hemen hemen 45 derecelik bir açı ile sağa sola çekilecek çalmaya çalışılır. Dilli kavalla ise ses çıkarmak dilsiz kavala nazaran daha basittir. Dilli kavaldan ses çıkarmak için hortlama yani üst ve alt çene kemiklerinin uygulandığı bir yöntemdir. Kısacası kavalın çalınması nefes ve dilinizin hareket yardımı ile çalınabilir. Kavalın çalma stili Ney’e çok benzemektedir. Kaval ise eski çağlardan günümüze kendine has çalma stilleri bulunmaktadır.
Kaval Sesi Doğal Bir Ses Midir?
Kaval iki sınıfa ayrılır. Dilli kaval ve dilsiz kaval olarak, dilli kaval düdüklü olup ses çıkarması daha kolaydır. Dilsiz kavalda ise sadece düz bir boru olup, nefesiniz ve dilinizle yön vererek ses çıkarmanız gerekmektedir. Dilsiz kaval dilli kavala nazaran daha zordur ve çaba gerektirir. Dilsiz kavaldan çıkan ses tamamen doğaldır, nefesiniz ve dilinizle harika melodiler çıkarabilirsiniz. En güzel kavalı şu ağaçlardan elde edebilirsiniz: şimşir ağacı, erik, incir ve çok nadir livori ağacından temin edebilirsiniz.
Kaval Özellikleri Nelerdir?
Kaval halk arasında çoban çalgısı olarak bilinmektedir. Kavallar ikiye ayrılır. Dilli ve dilsiz kaval olarak isimlendirilirler. Dilli kavalın ucunda düdük bulunur ve daha rahat ses çıkarılır aynı zamanda kullanımı kolaydır. Dilsiz kaval ise dilli kavaldan daha zordur sadece düz bir boru olan dilsiz kaval ağzınızı büzüştürerek ve dilinizle nefesinize yön vererek çalınan bir çalgıdır. Kavalın alt kısmında bir ve üst kısmında yedi delik bulunur. Dilsiz kavalda delikleri kapatmadan önce içini hava ile doldurmanız gerekmektedir. Havayı doldurduktan sonra ise parmaklarınızla delikleri kapatarak ses çıkarabilirsiniz. Dilli kavalda ise bu çok kolaydır ucunda düdük bulunduğu için üflediğiniz anda ellerinizi deliklere koyduğunuzda çalmaya başlayacaktır.
Kaval Ne Kadar Zamanda Öğrenilir?
Kaval kursları dört aşamadan oluşmaktadır. İlk olarak kaval öğrenecek kişiye dudak, dil, nefes ve parmak hareketleri öğretilir. Kavalı parmaklarınız ile melodinin ritmik akışını ve çarpmayı sağlar. Dil hareketi ise bağlı ve bağsız notaların çıkması gibi, kavaldaki yöresel vurgu ifadesini ortaya çıkarır. Kaval Anadolu’da dudağın kenarına koymak yerine iki dişin arasına koyularak horlatma tonuyla çalınır. Kavalda dört ton çeşit vardır. Bunlar: Düz ton kavalın en yalın tonu olarak bilinir. Pest ton ise kalın ton olarak bilinir. Horlatma daha çok Anadolu bölgesinde görebiliriz, kirli ton olarak geçer. Son olarak harmonik ton ise kavalımızın yarım ve düz sesini aynı anda duyurabilen bir tondur. Kavalı kısmen 2 ay gibi bir sürede çalabilecek kıvama gelebilirsiniz.