Yaşam boyu her şeyi görmek çok önemlidir. Karşımıza çıkan bir objeyi görmek ve tanımak birçok işlem gerektirir. Nesnenin tanınması için gelen görüntünün gözün arkasına ulaşması, oradan beyne yansıması, beyinde işlenip ne olduğunun hafıza merkezlerinden geri çağrılması ve cismin tanımlanması şeklinde gerçekleşir. Bütün cisimlerin asıl rengi siyahtır. Nesnelere vuran ışığın yansımasına bağlı olarak renkler meydana gelir. Renkler birbirlerinin içine geçerek oluşur. Üç ana renk vardır bunlar sarı, kırmızı ve mavidir. Diğer bütün renkler bu 3 rengin karışımından oluşur. Bu durum, atmosferin yoğunluğuna ve ışığın geliş açısına bağlı olarak nesnelerin farklı şekillerde görülmesine yol açar. Buna göz yanılması denir. Ve bu her an yaşanabilecek bir durum değildir.
Bazen resim ya da fotoğraflara baktığımızda olduklarından farklı şekilde algılarız. Bu duruma görsel yanılsama ya da optik illüzyon adı verilir. Işık, objenin rengi ve deseni gibi faktörler bu durumu etkilemektedir. Bir anlamda da beynimiz kandırılır. Gelen ışınlar gözbebeğinden geçerek gözün arka tarafında bulunan retinaya ulaşır, burada bulunan ışığa duyarlı sinir hücreleri, ışığı sinir sinyallerine dönüştürür. Bu sinyalleri beyinde görsel verilerin işlendiği merkeze ulaştırılır. Bazı zamanlar algılanan görüntü ile gerçekte olan görüntü birbirinden farklı olabilir. Görsel yanılsamalar üç gruba ayrılabilir.
· Renk, ışık farklılıkları ya da harekete bağlı olarak gözlerin ve beynin aşırı uyarılması sonucunda, var olmayan resim ya da desenlerin görüldüğü görsel yanılsamalar fizyolojik yanılsama olarak adlandırılır. Bu durumda, dış uyaranların görme sürecinin değişik aşamalarında beyni birçok defa uyararak görüntünün algısında değişiklik oluşturduğu düşünülmektedir.
· Değişmez yanılsamalar; Birçok resmin toplanarak farklı bir resim oluşturduğu yanılsamalardır. Bu durumda ana resmi oluşturan parçaların her biri kolaylıkla ayırt edilebilir. Fakat ana resim, onu oluşturan küçük parçalardan çok farklıdır. Resimler arasında boşluklar varsa da beynimiz bu boşlukları tamamlayarak büyük ana resmin algılanmasını sağlar.
· Algısal yanılsamalar; Bilinçli olmayan çıkarımlar yapması sonucu ortaya çıkan görsel yanılsamalar kişinin bakış açısına bağlı olarak oluşmaktadır.
Göz Yanılması Diğer Adı Nedir?
Göz yanılsaması, optik yanılsama, optik illüzyon gibi isimler almaktadır.
Göz Yanılması Hastalığı Nedir?
Gözümüzle bakarız fakat beynimizle görürüz. Görme işleminde bazı durumlarda göz yanılabilir. Yanlış görme olabilir. Işığa bağlı nedenlerden kaynaklı görme sorunu olabilir. İç içe görme gibi durumlar yaşanabilir. Baktığı şeyi tam seçememe tam olarak algılayamama olabilir. Havanın açık, bulutlu, yağmurlu olma gibi durumları ve değişimi bile görmeye etkide bulunabilir. Kişi bir göz rahatsızlığı yaşamıyor ise görmede yaşanan bozukluk ışıkla alakalı olarak yaşanabilir. Bazı durumlarda bu rahatsızlık renkleri karışır, bakan kişinin tam olarak gördüğünü algılayamamasına ve karmaşık bir görüntüye neden olabilir.
Göz Yanılması ve Halüsinasyon Farkı Nedir?
Olmayan şeyleri görme olayı halk arasında hayal gördüm gibi tabirler kullanılarak ifade edilir. Genel bir deyişle halüsinasyon görme olarak bilinir. Olmayan bir nesne, bir birey, bir resim gibi şeyler beyinde yaşanan süreçler sonucunda varmış gibi görünür. Gerçekte öyle bir şey yoktur. Kullanılan ilaçlar olmayan şeylerin görülmesine ve yan etki olarak beyine gönderdiği sinyaller ile hayali görme olayına neden olabilirler. Halüsinasyon gözle alakalı bir sorun değildir. İnsanların aklına göz problemi gibi gelebilmekte, bu durumda gözlerini elleriyle ovalayarak, tekrar bakmak isteyebilirler. Oysa ki halüsinasyon beyinden kaynaklı yaşanmaktadır.
Göz Yanılması İngilizcede Ne Demek?
Genel ve teknik ifadeler için optical illusion,
Sanat ifadeleri için trompe loeil
Sözcükleri göz yapılmasının İngilizce karşılıklarıdır.
Psikolojide Göz Yanılması Nedir?
· Hermann Grid Illusion; Neden gerçeklikten farklı bir şey görüyoruz? Bir fenomen, çok önemli bir algı ilkesini ile orda gerçekten ne olduğunu görmüyoruz. Algılarımız, görsel sistemimizin çevresel uyaranlara cevap verme şekline ve beynimizin bunu nasıl yorumladığına bağlıdır demiştir.
· Spinning Dancer Illusion; Başlangıçta Nobuyuki Kayahara tarafından oluşturulmuştur. Bu yanılsama sağ beyin / sol beyin baskınlığının bilimsel bir kişilik testi olarak anılmaktadır. Bu yanılsama, belirsiz iki boyutlu figürün iki farklı bakış açısıyla görülebildiği algısı ile ilgilidir. İki boyutlu olduğundan, beyinlerimiz figürün etrafına yer açmaya çalışır.
· Zöllner illüzyonu; Görüntünün arka planında düz çizgilerin görünümünü nasıl bozabileceğini göstermektedir. İlk olarak, kısa çizgiler uzun çizgilere göre açısı, derinlik izlenimi yaratır. Çizgilerden biri bize daha yakın görünürken öteki uzakta görünür. Diğer bir ifadeyle beyin uzun ve kısa çizgiler arasındaki açıları artırmaya çalışmaktadır. Beyin çizgileri uzağa ve birbirine doğru eğmeye çalıştığından bozulmaya neden olur.
· Ames Odası Yanılsaması; Nesnelerin boyutlarında bir eşitsizlik yaratmak için bozuk bir odadan faydalanarak çalışır. Oda, seyirciler tarafından kare ve gayet düzgün dizayn edilerek görülmektedir. Aslında oda yamuktur ve içinde bulunan aynı özellikteki ( boy, kilo,vs.) bireylerin birbirinden oldukça farklı görünmelerine imkan sağlamaktadır.
· Ponzo Illusion; İlk olarak 1913 yılında Mario Ponzo adlı bir İtalyan psikolog tarafından gösterilmiştir. Uzak mesafede duran bir nesnenin, yakın mesafede duran bir nesneyle aynı boyutta görünmesi için daha uzun olması gerekir. Çizginin daha uzun görünmesinin sebebi sahneyi doğrusal perspektif kullanarak yorumlamamızdır. Dik paralel çizgiler uzağa gittikçe yaklaştıkları için, üst çizgiyi uzaktaki mesafeler olarak yorumluyoruz.
· Kanizsa Üçgeni; aslında orada olmayan bir üçgenin varmış gibi algılandığı optik bir yanılsamadır.
Göz Yanılması Nedenleri Nelerdir?
· Baktıkça hareket eden göz yanılmaları; gözler algı gecikmesi nedeniyle yanılırlar. Bu tür hareket ediyormuş gibi görünen resme baktığınızda resmin bir noktasından diğer noktasına, önceki baktığımız görüntü hala gözümüzde izi dururken bakarız. Ve bu iki görüntü resmi hareketli hale getirir. Bir resmin izi diğer resme bakarken birleştiğinde gözümüz yanılır. Bu tür görüntülere gözler kırpılmadan dikkatli bir şekilde bakıldığında resmin hareket etmediğini fark ederiz. Göz yanılmalarının nedeni kendi göz hareketlerimizdir
· Paradokslar; Paradoks kelime olarak çelişki anlamındadır.
· Optik illüzyonlar; Optik illüzyonlar fotoğrafçılıkta yapılmaktadır. Örneğin pizza kulesini devrilmesin diye tutan insanlar gibi. Sonuç olarak yanılsamalar bir çeşit görme hilesidir.
