Tenasüp Kelime Anlamı Nedir?
Tenasüp ile İlgili Örnekler
Aşk derdiyle hôşem el çek ilâcumdan tabîb
Kılma dermân kim helâküm zehri dermânundadur
Yukarıdaki beyitte dert, ilaç ve tabib(doktor) sözcükleri birbirleriyle ilişkilidir.
Bir gemi yanaştı Samsun’a sabaha karşı,
Selam durdu kayığı, çaparası, takası,
Selam durdu tayfası.
Yukarıda yer alan şiirdeki “Gemi, kayık, çapara, taka, tayfa” sözcükleri anlam açısından alakalı kelimelerdir.
Yine bahar geldi, bülbül sesinden
Sada verip seslendi mi yaylalar
Yukarıdaki dizelerde yer alan bahar, bülbül ve yayla kelimeleri birbiriyle ilgili olduklarından burada tenasüp sanatı vardır.
Ne nergis, ne leylak, ne lale ne gül;
Hepsiyle dolu bir selesin güzel
Yukarıda yer alan “nergis, leylak, lale ve gül” sözcükleri bir çiçek ismi olduğundan uygunluk yani tenasüp bulunur.
Arım, balım, peteğim,
Gülüm, dalım, çiçeğim,
Bilsem ki öleceğim,
Yine seni seveceğim.
Yukarıdaki “arım, balım, peteğim” ile “gül, dal, çiçek” kelimeleri kendi içlerinde birbiriyle alakalı kelimelerdir. Bu örnekte olduğu gibi bu türde birbiriyle alakalı sözcüklerin bir arada kullanılmasına tenasüp denir.
Lâleyi, sümbülü gülü hâr almış,
Zevk u şevk ehlini âh u zâr almış.
Yukarıdaki beyitte yer alan “lale, sümbül ve hâr(diken)” sözcükleri birbiriyle alakalı olduklarından bu sanata örnek olan bir beyittir.
Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan
Yukarıdaki dizelerde yer alan “demir, gemi, liman” sözleri birbiriyle alakalı olduklarından burada tenasüp sanatı bulunur.
Tenasüp sanatı anlam bakımından ilişkili sözcükleri kullanma
sanatı. Zıtlıklar birlikte kullanılamaz. Divan şairleri Tenasüp sanatında
çeşitli bilimsel terimlerin, mitlerin, tarihlerin, Mesnevi kahramanlarının,
hayvanların, bitkilerin ve çiçeklerin adlarını özgürce kullanmışlardır.
Tenasüp Kelime Anlamı Nedir?
Tenasüp kelime anlamı sıkça araştırılmaktadır. Bu noktada
konu hakkında açıklama yapacak olursak; tenasüp aralarında uygunluk bulunma,
birbiriyle orantılı olma, birbirine yakışma, oran anlamlarına gelmektedir.
Tenasüp ile İlgili Örnekler
Aşk derdiyle hôşem el çek ilâcumdan tabîb
Kılma dermân kim helâküm zehri dermânundadur
Yukarıdaki beyitte dert, ilaç ve tabib(doktor) sözcükleri
birbirleriyle ilişkilidir.
Bir gemi yanaştı Samsun’a sabaha karşı,
Selam durdu kayığı, çaparası, takası,
Selam durdu tayfası.
Yukarıda yer alan şiirdeki “Gemi, kayık, çapara, taka,
tayfa” sözcükleri anlam açısından alakalı kelimelerdir.
Yine bahar geldi, bülbül sesinden
Sada verip seslendi mi yaylalar
Yukarıdaki dizelerde yer alan bahar, bülbül ve yayla
kelimeleri birbiriyle ilgili olduklarından burada tenasüp sanatı vardır.
Ne nergis, ne leylak, ne lale ne gül;
Hepsiyle dolu bir selesin güzel
Yukarıda yer alan “nergis, leylak, lale ve gül” sözcükleri
bir çiçek ismi olduğundan uygunluk yani tenasüp bulunur.
Arım, balım, peteğim,
Gülüm, dalım, çiçeğim,
Bilsem ki öleceğim,
Yine seni seveceğim.
Yukarıdaki “arım, balım, peteğim” ile “gül, dal, çiçek”
kelimeleri kendi içlerinde birbiriyle alakalı kelimelerdir. Bu örnekte olduğu
gibi bu türde birbiriyle alakalı sözcüklerin bir arada kullanılmasına tenasüp
denir.
Lâleyi, sümbülü gülü hâr almış,
Zevk u şevk ehlini âh u zâr almış.
Yukarıdaki beyitte yer alan “lale, sümbül ve hâr(diken)”
sözcükleri birbiriyle alakalı olduklarından bu sanata örnek olan bir beyittir.
Artık demir almak günü gelmişse zamandan
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan
Yukarıdaki dizelerde yer alan “demir, gemi, liman” sözleri
birbiriyle alakalı olduklarından burada tenasüp sanatı bulunur.
Tenasüp ve İnsicam Ne Demektir?
İnsicam kelimesinin sözlük anlamı akıcılık ve
kalıcılıktır. Literatürde ifade güzelliği anlamında kullanılır. TDK'ya göre
insicam kelimesinin farklı anlamları vardır. Orijinal anlam: yapı veya
oluşumdaki mükemmellik. İkinci anlam: üslubu akıcı ve kendini güzel bir şekilde
ifade edebilen. Tenasüp ise tekrarlı sözcüklerden oluşan güzel akışa önem veren
sanattır
