Farkındalık, geçmişi temel olarak alıp geleceği de hedefleyerek anda kalmak, anın farkında olmaktır. Farkındalık şu andaki duygularımızı, düşüncelerimizi, bedenimizde duyumsadıklarımızı yargılamadan gözlemlemek ve onları belirli sıfatlarla değerlendirmemektir.
Farkındalık kelimesi hepimizin günlük hayatta sık sık kullandığı bir terim haline gelmiştir. Farkındalık modern insanın hayatında olması gereken ve hayatı daha iyi yaşamamıza olanak sağlayan bir modern çağ ürünüdür. Dünya kültürü geliştikçe farkındalığın da önemi her geçen gün daha da çok artmaktadır. Farkındalık günümüz de hayatı daha keyifli ve daha doygun bir şekilde yaşamamızı sağlayan modern insan kalifikasyonudur.
Farkındalık Bilinci Nedir?
Daha modern bir şekilde “Mindfulness” olarak adlandırılan; Türkçeye, bilinçli farkındalık olarak çevrilen bir terimdir. En basit haliyle, şimdiki anımızı kabullenmek ve yargılamadan anın farkına varmak olarak tanımlayabiliriz. Bilinçli farkındalık, kavramsal değil daha çok deneyimsel bir özelliğe sahiptir. Kavramsal olarak ne yapmamız gerektiğinden çok deneyerek ne yapmamız gerektiğini öğretip bu öğretileri hayatımıza geçirmemizi sağlayan bir dizi beceriyi kazandırır. Aslında bilinçli farkındalık herkeste bulunan doğal bir özelliktir fakat hayat koşullarımız bu yeteneğimizi köreltmiştir. Körelen bu özelliğimizi ise meditasyon gibi birtakım çalışmalar yaparak tekrar kazanabiliriz.
Farkındalık Teknikleri Nelerdir?
Farkındalık teknikleri, şimdiki ana kolayca girebilmemizi, anın farkında olmamızı ve anda daha uzun süre kalabilmemize yardımcı olur. Bunun yanında daha esnek olmamızı, dikkatimizi kontrol edebilmemizi ve yolumuza çıkan herhangi bir durumla yüzleşebilmemize olanak sağlayan birtakım beceriler kazandırır. Peki bu farkındalık teknikleri nelerdir?
1. Bilinçli nefes tekniği: Çevresel uyaranları azaltmak ve duyumsamalarımızı daha iyi hissedebilmek için gözlerimizi kapatarak dikkatimizi nefesimizin sesine ve akışındaki harekete odaklayabilme becerisi kazanmamızdır. Olumsuz duyguların azalması, kendimizi sorgulama ve tanıma becerisi kazanmamız, dikkat ve konsantrasyonumuzu arttırmamız gibi birçok fayda sağlayan bilinçli nefes tekniği, farkındalığımızı arttırmaya ve anda kalmamıza yardımcı olan bir tekniktir.
2. Odaklanarak gözlemleme tekniği: Uygulaması kolay ve etkisini hemen alabileceğimiz tekniklerden birisidir. Gözlerimizi tek bir noktaya ya da objeye odaklamak, zihnimizde oradan oraya uçuşan düşüncelerimizi de o noktaya getirmemize yardımcı olur. Bu tekniği birkaç dakikamızı ayırarak günde üç kez yaptığımızda, konsantrasyonumuzun arttığını, kendimizle alakalı farkındalık kazandığımızı ve anda kalabilmeyi sağladığınızı gözlemleyeceksiniz.
3. Mırıldanma nefesi tekniği: Göz kapaklarımızı kapatıp, yavaş ve derin bir nefes alıp vererek, aynı zamanda ellerimizle de kulaklarımızı kapatarak nefesimizin sesine odaklanmalıyız. Nefes verirken, “hmmm” sesi çıkartıp bu sese odaklandığımız zaman zihnimizin nasıl anda kalabildiğini gözlemleyeceksiniz. Bu egzersizi başlangıçta 10 nefes olarak tekrar edip daha sonra arttırabilirsiniz.
Farkındalık Yaratmak İçin Neler Yapılabilir?
Nefes teknikleri, odaklanarak gözlemleme tekniği gibi farkındalığımızı sağlayan teknikleri uygulayabiliriz. Fakat birçok insan için bu teknikleri tek başlarına uygulamak oldukça zor olabilir. Bunun için ise bir terapi biçimi olarak ortaya çıkan Farkındalık Temelli Bilişsel Terapiler alınabilir. Bunlara; bireysel terapiler, grup terapileri, atölye ve eğitimler, koçluk sistemleri örnek olarak gösterilebilir.
Farkındalık Yaratmak Nasıl Olur?
Farkındalık yaratmada ki amaç tamamen yargısız bir şekilde kendimize odaklanmamızdır. Düşüncelerimizi ve duygularımızı yargılamadan anlık yaşantının geçici ve olağan bir parçaları olarak kabul etmektir. Duygular, düşünceler, bedensel duyumlar reddedilmemekte, bastırılmamakta veya kaçınılmamaktadır.
Farkındalığın Yararları Nelerdir?
Bilinçli farkındalık hayatlarımızı daha verimli geçirmemizi sağlayıp iç huzurumuzu da yakalamamıza katkı sağlar. Farkındalığın yararlarını ise şu şekilde sıralayabiliriz:
· İyi ya da kötü olsun fark etmeden deneyimlerimizden ders çıkarmamızı ve kendimizi geliştirmemizi sağlar.
· Hayatımızda ki olumsuzlukları engellemenin bir yolu yoktur. Hayatta pozitifliklerle beraber negatifliklerin de olduğunu kabul etmemiz gerekir. Farkındalık sayesinde ise bu negatif deneyimlerimizi daha kolay kabullenici ve ders çıkarıcı yaklaşımlarda bulunuruz.
· Duygularımızı ve kendimizi anlamamızı kolaylaştırır.
· Stres ve kaygıyı azaltır.
Farkındalık Terapisi Nedir?
Farkındalık terapisi; kişinin şu an da gerçekleşen içsel süreçlerine ve deneyimlerine odaklanmasını sağlayarak, farkına vardığı düşüncelerini anlamlandırmaya çalıştığı bir yöntemdir. Aynı zamanda geçmişe takılı kalmadan, şimdiki zamanının nasıl yaşaması gerektiğini keşfetmesidir.
Farkındalık Terapisi Ne İşe Yarar?
Farkındalık terapisi yapan kişilerde, tükenmişlik ve depresyon hallerinde azalma, iyilik hallerinde olumlu değişimler keşfetme, psikolojik stres ve fiziksel gerginlik belirtilerinde uzun dönemli bir azalma gibi olumlu etkilerle karşılaşırlar.
