Erteleme Alışkanlığı Nedir?

Kişinin günlük yaşantısı olumsuz şekilde etkileyen, yapması gereken işi enerjisi, zamanı ve imkanı olmasına rağmen bir veya birden fazla şekilde erteleyerek işten kaçınması durumuna erteleme alışkanlığı denmektedir. Erteleme alışkanlığına sahip, işlerini sayısız ve sürekli erteleyen kişiler genellikle zamanı doğru kullanamamakta okulda, işte ve profesyonel yaşamda güçlüklerle karşılaşmak zorunda kalmaktadırlar. Yapılabilecek seviyede olan işler kabataslak veya yüzeysel bir şekilde yapılarak geçiştirilir ve bunun sonucunda özgüvenleri azalmaya ve stres seviyeleri artmaya başlamaktadır.

Bugünün işini yarına bırakma olarakta bilinen erteleme kısaca yapılacak olan veya yapılması gereken işin farklı sebepler dolayısıyla bir sonraki zamana ertelenmesi, yerine getirilmesi gereken görev ve kararların geciktirilmesi olarak tanımlanmaktadır. Bazı dönemlerde zaman zaman bulunan koşullar dolayısıyla yapılması gereken işler ertelenebilir veya işi yapmak için gerekli olan güç ve istek bulunamayabilir. Bu gibi durumlar normal olarak kabul görse de yapmak veya yapılmak istenen işe bir türlü başlanılamaması, sürekli olarak ertelenmesi, önemsiz olan işlerle ilgilenmek, sürekli bir stres halinde olmak ve bunun gibi sorunlara çözüm bulmak amacıyla erteleme alışkanlığının olduğunun bilincinde olunmalı ve irdelenmesi gereklidir.

Erteleme Alışkanlığı Nedenleri Nelerdir?

· Mükemmeliyetçilik: Genel olarak bir işi mükemmel materyal, zaman ve ortamı yaratmak ve işin kusursuzca yapılması beklentisi dolayısıyla işe başlamama durumudur. Yapacaksam veya olacaksa en iyisi olsun olmayacaksa başlamayım daha iyi gibi düşünüş tarzı ve motivasyon kişinin üretkenliğini ve potansiyelini baltalamaktadır. Bu durum eleştiriden kaçınma veya hata yapmak istememe gibi durumlarda dolayısıyla da oluşabilir.

· Başarısızlık kaygısı: Yapılan işlerin nasıl olacağına dair korku ve kaygı düşünceleri varsa o iş kişi tarafından sürekli olarak ertelenebilmektedir. Başarısız olmak yerine risk almamak ve adım atmamak kişiye daha kolay bir seçenektir.

· Kararsızlık: En önemli nedenlerden bir tanesidir. Neyin nasıl yapılacağını bilememek veya seçememek, yanlış başlama korkusuyla beraber erteleme davranışı oluşmaktadır.

· Hoşnut olmama: Bir diğer önemli neden olarak gösterilebilir. Ertelemenin altında kaçınma davranışı görülür ve keyif vermeyen iş ve etkinlikle uğraşmak kötü hissettireceği için erteleme yapılır.

· Anlamsızlık: Yapılacak olan işin mantıksız ve anlamsız bulunması sonucu eyleme geçmekte yaşanan güçlüktür.

· Belirsizlik: Yapılacak olan iş için oluşan beklenti bilinmiyorsa, bilinmeyen veya fikrin olmadığı bir konuda çalışmak ve ne kadar başarılı olacağından emin olamamak erteleme davranışı gerçekleşebilir.

· Özdenetimin düşük olması: Genel hedef ve değerlerle tutarlı bir şekilde karar alamama ve harekete geçme yetersizliği sonucu erteleme davranışı görülebilir.

· Öğrenilmiş çaresizlik: Kişinin yaşamdaki deneyimleri sonucu kendi davranışını kontrol edememesi ve öğrenilen başarısızlık durumuyla oluşan olumsuz algı sonucunda genellikle tutumlarda ertelemeye başvurulmaktadır.

Erteleme Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Çoğu kişi için en çok karşılaşılan problemlerden olan erteleme alışkanlığının tedavisi için öncelikli olarak hastalığın kabul edilmesi gereklidir. Daha sonra yapılacak iş için konsantrasyonu bozan etmenler belirlenmeli ve bu etmenler ortadan kaldırılmalıdır. Konsantrasyon düzeyini arttırmak için işi bölümlere ayırmak ve işleri planlanan zaman aralığında yapmaya özen göstermek gereklidir. Etkili ve doğru planlama ile beraber iyileşme sürecinde kararlılık son derece önemlidir. Erteleme hastalığının tedavisi kişinin kafasında başlamaktadır. Bu sebeple kişi kendisine kolay ve uygun olan planı belirlemeli ve bu plana uymalıdır.