Birbirine simetrik olan merceklerin aynı noktaya odaklanmasını sağlayan, gözlem yapmak isteyen kişinin iki gözüne yerleştirilebilir ve uzakta olan nesneleri yakındaymış gibi görmesine imkan veren aletlere dürbün adı verilmektedir. Farsça bir kelime olan dürbün, Türkçe’de eş anlamlısı olarak uzak-görür manasına gelen bir kelimedir.
Çıplak gözle görülmeyecek kadar uzakta olan nesneleri, uzakta bulunan cisimleri görmek amacıyla kullanılan aletlere dürbün denmektedir. Gözlemcinin tek gözüyle ve iki gözüyle nesnenin büyütülmüş görüntüsünü görmesini sağlayan iki çeşitte dürbün türü mevcuttur. İki gözüyle dürbüne bakıldığında görüntüde derinlik sağlanmaktadır. Gökyüzündeki cisimlerin incelemesinde kullanılan dürbüne gök dürbünü yani teleskop, yeryüzündeki cisimlerin incelemesinde kullanılan dürbüne yer dürbünü yani dürbün denmektedir. Prensip itibarı ile birbirine aynı olan sistemleri kullansalar da teleskoplarda düzeltici optik kullanılmamaktadır. Dürbünlerde ise görüntünün düz olması istendiği için optik sistem bulunmaktadır. Dürbünlerde genel olarak koma, küresel kusur, alan bozulması, renk kusuru, alan eğriliği ve distorsiyon olarak bilinen kusurlar bulunmaktadır.
Dünyaca Ünlü Dürbün Üreticileri Kimlerdir?
§ Brushnell
§ Bushman
§ Brunton
§ Canon
§ Celestron
§ Fujinon
§ Leica
§ Leupold & Stevens
§ Meade Instruments
§ Meopta
§ Minox
§ Nikon
§ Pentax
§ Sunagor
§ Swarovski
§ Vixen
§ Vivitar
§ Vortex Optics
§ Carl Zeiss
Dürbün Kullanım Alanları Nerelerdir?
Yer dürbünleri genelde uzakta bulunan cisimlere bakmak için gemilerde kullanılmaktadır. Gök dürbünleri genelde rasathanelerde gözlem yapmak için kullanılmaktadır. Galileo dürbünü ise genelde spor müsabakalarında, tiyatrolarında vb. kullanılmaktadır.
Dürbün Neye Göre Alınır?
Dürbün seçimi yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar kullanım alanlarına göre değişmektedir. Kullanılacak alanına göre seçilecek olan dürbün etkinliği arttıracaktır. Dürbün seçimi şu şekilde yapılmalıdır;
Ø Doğa gözlemleri: Taşınabilirlik ön plandaysa dürbünün ön mercek çapı 42 mm’den küçük olan dürbünlerin kullanılması önerilmektedir. Büyütmek fazla isteniyorsa zoom özelliği bulunan dürbünler kullanılabilir.
Ø Gökyüzü gözlemleri: En önemli özellik olarak açıklık göze çarpmaktadır. Bu sebeple ön merceği büyük olan tercih edilmelidir. Ön merceği büyük olan dürbünler gözleme olumlu yönde etki etmektedir. Gezegen gözlemlerinin yapılması dışında büyütme çok önemli bir özellik değildir.
Ø Aktivite gözlemleri: Netleme tekeri bulunmayan dürbün tercih edilmelidir. Bunun sebebi bu tarz ürünlerde netleme kendiliğinden oluşmakta ve netleme için kullanılan zamandan tasarruf edilmesini sağlamaktadır.
Dürbün Alırken Bakılması Gerekenler Nelerdir?
· Mekanik kontrol: Dürbünü malzeme kalitesi ve işçilik açısından inceleyin. Dayanıklı ve pürüzsüz olduğundan ve herhangi bir takırtı sesi gelmediğinden iyice emin olun.
· Odaklanma kontrolü: Göz yuvalarını beraberce ve teker teker hareket ettirerek gözünüz için odaklanma ayarını yapın.
· Kaplama kontrolü: Cam yüzeyini ışığa tutarak kaplama hatası ve lekesi olmadığını kontrol edin.
· Göze uygunluk kontrolü: Dürbünün göz gövdesinin gözünüze uygunluğunu kontrol edin.
· Çift görüntü kontrolü: İki gözle tek noktaya bakarak çift görüntü görmediğinizden ve göz yorgunluğu hissetmediğinizden emin olun.
Doğa Sporlarında Dürbün Önemi Nedir?
Doğa sporları bilgilendirici ve eğlendirici olmalarının yanı sıra çoğu zaman tehlikeleri bulunan spor dallarındandır. Doğada kaybolmak son derece kolay ve normal bir durum olduğundan ne gibi tehlikelerle karşılaşılacağını bilmek hayat kurtarıcı olabilmektedir. Grubundan kaybolan kişiler yanlarındaki dürbün sayesinde birbirini kolayca bulup tespit edebilir, yaban hayvanlarını tespit ederek onlardan ve tehlikelerden uzak durabilir. Bunların yanı sıra kuş gözlemi yapacak kişiler için yardımcı ekipmanlar arasında yer almaktadır. Bitki örtüsü ve çevrenin daha detaylı olarak incelenmesini sağlayan dürbünler doğayı yakından tanımanıza olanak sağlamaktadır.
Dürbün Ne Kadar Uzağı Gösterir?
Zoom özelliğine sahip dürbünde 12 kat büyütmeden 60 kat büyütmeye kadar zoom yapma olanağı mevcuttur. 12-60x70 bir dürbünde 12/60 kat yaklaştırmada 1000m/83m-1000m/16m olacaktır. 20 kat üstü yaklaştırmalarda dürbünün ayak ile kullanılması tavsiye edilmektedir.
