Kahramanmaraş’ta arka arkaya 7,7 ve 7,6 şiddetinde yaşanan
depremler sonucunda birçok bina yıkılmış, binlercesi de ağır hasar almıştır.
Maalesef ihmalkarlık ve yönetmeliğe aykırı yapıların kontrolsüzce yapılmasına
izin verilmesi sonucunda neredeyse 10 ilimiz haritadan silinme noktasına geldi.
Sadece ülkemizde değil tüm dünyada yankı bulan bu yıkıcı
depremin ardından toparlanmaya çalışırken vatandaşlarımızı daha bilinçli olmaya
davet ediyoruz. Bir bina oluşurken zemin ve kolon ilişkisini dikkate almalıyız.
Zira zeminin sağlamlığından sonra en önemli ana unsur
binanın taşıyıcı elemanları kolonlardır. Peki kolon testi nedir, nasıl yapılır?
Kolon, duvar, kiriş veya döşemeler gibi alanlardan silindir şeklinde alınan
numunelerin değerlendirilme testine karot testi diyoruz.
Bu test sonuçlarını uzman ekip inceleyip raporluyor ve mutlaka
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na iletilmesini sağlıyor. Ancak bu test tek
başına binanın sağlamlık durumunu belirtmeye yeterli değildir. Zemin, malzeme
gibi birçok faktör incelendikten sonra bina hafif, orta, yüksek riskli olarak
raporlanabilir.
Bina Kolonu Nasıl Olmalı?
Deprem yönetmeliğinde binanın taşıyıcı elemanları olan
kolonlar hakkında net ifadelere yer verilmiştir. Deprem yönetmeliğine göre bir
binada en az 4 tane 16’lık, 6 tane 14’lük kolon bulunması gerekmektedir. Buna göre kolonlar binanın yapılması gereken
ve belirlenen boyutundan ya da sayısından daha küçük ya da daha az olamaz.
Ancak dekoratif amaçlı daha estetik görünümlü ya da daha
küçük kolonlar da ek olarak kullanılabilir. Bu binanın sağlamlığını
artırmaktadır. C20 altında bulunan kolonlar riskli gruba girmektedir. Kolon
boyutları 1,2 ve3. Katta aynı olmak zorunda değildir. Farklı boyutta
seçilebilir. Kolonların üzerinde çatlak varsa, derinse, malzeme görünüyorsa zemin
kontrolü yaptırılmalıdır.
Bina Kolonunda Çatlak Tehlikeli Mi?
Deprem sonrasında insanların üzerindeki tedirgin hal ve
panik havası bazen yanlış düşüncelere kapılmamıza da sebebiyet verebiliyor.
Şöyle ki evimizde ya da kolonların üzerinde gördüğümüz her çizgi, her
deformasyon bir şeyi ifade etmeyebilir. Her çizik tehlikeli sayılmaz. Çünkü
bazı çizikler sıva çatlağından kaynaklıdır. Ancak kolonların üzerinde çok derin
çatlak varsa, içindeki malzeme görünüyorsa bir zemin kontrolü yaptırılması
gerekebilir. Bunun için hizmet veren inşaat, mühendislik ya da mimarlık
firmalarından hasar tespiti için destek alabilirsiniz.
Bina Kolonundan Ses Gelmesi Tehlikeli Mi?
Bazı kolonların üzerinde çeşitli nedenlerden dolayı çatlak,
çizik ya da deformeler görülebilir. Ya
da kolonların içerisinden ses gelebilir. Bu durum mutlaka tehlikelidir diyemeyiz.
Bina kolonlarının içerisinden gelen sesin öncelikle nereden geldiğinin tespit
edilmesi gerekmektedir. Bu bir kalorifer çalışma sesi de olabilir. Kalorifer
düzenekleri bazı binalarda duvarın içindedir. Ancak sesler rahatsız ediyorsa
bunun için binanızı kontrol ettirebilirsiniz.
2 Katlı Binada Kaç Kolon Olmalı?
Dikdörtgen, dairesel ya da halka kolonlar. Kolonların şekli
ve sayısı bina durumuna göre değişkenlik göstermektedir. 1,2 ve 3 katlı
binalarda en az 4 tane 16’lık, 6 tane 14’lük kolon kullanılmalıdır. Kolon
boyutları farklı seçilebilir.
4 Katlı Binada Kaç Kolon Olmalı?
Bir binanın kolonunda meydana gelebilecek olası bir hasar
tüm binanın çökmesine neden olabilir. Bir binada en az 10 tane farklı
büyüklüklerde kolon kullanılması gerekmektedir. 4 katlı bir bina için kaç adet
kolon gerekeceğine yönetmelik ve binanın alanı hesaplanarak mühendis ve mimar
karar verebilir.
5 Katlı Binada Kaç Kolon Olmalı?
Bir binada kaç kolon olacağına projenin mühendisi ve mimarı
karar verecektir. Bir binada en az bulunması gereken kolon miktarı 16’lık 4
adet ve 14’lük 6 adet şeklindedir. Bir kolonun taşıyıcı sistem tasarımı ve
sayısı binanın elverişsiz durumları ve çeşitli kat sayıları hesaplanarak
yapılır.
