Vücudun fiziksel etkinlikler karşısında yorgunluğa karşı gösterdiği direnç, dayanıklılık olarak adlandırılmaktadır. Yüklemeler sonucunda kişi ne kadar devam edebiliyorsa dayanıklılığı o kadar fazla demektir. Anaerobik ve aerobik olarak süre bakımından ikiye ayrılmaktadır. Daha kısa süreli işlemlere anaerobik dayanıklılık denir. Uzun sürenler ise aerobik olarak adlandırılır. Örneğin: Yarım saatlik koşu idmanı yapan biri aerobik dayanıklılığını kullanmış olur. Yerden 50 kg kaldıran biri ise anaerobik dayanıklılık göstermiş olur.
Vücudun fiziksel bir etkinliğe karşı gösterdiği direnç yetisine dayanıklılık denir. Bu kişinin solunum sistemi, kalp-dolaşım sistemi, psikolojik yapısı ve sinir sistemi ile belirlenir. Ekinlik devam ettikçe kişinin dayanıklılık sınırına bağlı olarak bir sınır aşılır. Bu sınır aşıldıktan sonra dayanıklılık ortaya çıkmaktadır. Bu sınırdan sonra vücut zorlanmaya başlar ve hareket edemeyecek hale gelir. Dayanıklılık sürelerine göre 2 ye ayrılmaktadır. 20-180 saniye arası gösterilebilen dirençler anaerobik dayanıklılık olarak geçmektedir. 2 dakikadan fazla yapılan hareketler için ise aerobik dayanıklılık denilmektedir.
Dayanıklılık İçin Beslenme Nedir?
Dayanıklılık sporları ile uğraşan kişilere baktığımızda yüksek enerji harcamaktadırlar. Bu harcanan enerjiyi karşılamak için karbonhidrat ağırlıklı beslenmek gerekiyor. Günlük alınması gereken karbonhidrat miktarı kişinin 1 kilogramı başına 5-10 gram olmalıdır. Beslenmenin ise %60’ı karbonhidratlardan oluşmalıdır. Bunun yanında ise kasların gelişimi için protein ihtiyacı bulunmaktadır. Egzersizlerin yoğunluğuna göre kişinin 1 kilogramı başına 1-2 gram protein tüketimi yeterli olacaktır. Beslenmenin %30’luk kısmı da proteinlerden oluşmalıdır. Geriye kalan %10 ise yağlara ayrılmalıdır. Bunların yanında vitamin, demir, potasyum, kalsiyum ve sodyum gibi minerallerde tüketilmelidir.
Dayanıklılık Bir Enerji Çeşidi Midir?
Fiziksel anlamda bakıldığında cismin kesit alanının cisim üzerine uygulanan kuvvete oranına dayanıklılık denilmektedir. Katı cisimlerin özelliklerini kaybetmeden dışarıdan gelen etiklere gösterdiği dirençtir. Enerji ise en basit haliyle açıklamak gerekirse bir cismin iş yapabilme yeteneğine verilen isimdir. Enerji olabilmek için bir hareket halinde olmak gerekir. Ya da sistemde depolanmış halde sabit enerji formuna sahip olmak gerekiyor. Dayanıklılığın ise enerji ile bir ilgisi bulunmamaktadır.
Dayanıklılık Çalışmaları Neler?
Dayanıklılık antrenmanları her sporcu için bir gereksinimdir. Temel dayanıklılık becerisine her sporcu sahip olmalıdır. Bunun yanında bir de yapılacak spor dalına uygun dayanıklılık idmanları yapılmaktadır. Örneğin maraton koşucularına bakıldığında kardiyovasküler dayanıklılıklarını arttırmak için uzun mesafeli koşu çalışmaları yapmaktadırlar. Yüzme sporuna baktığımızda ise kardiyovasküler çalışmaların yanına kas dayanıklılığı idmanları da eklenmektedir. Yüzme için sırt kaslarının dayanıklılığına ihtiyaç olduğu için bu bölgeye özel idmanlar yapılmaktadır. Bakıldığında her spor dalı için özel dayanıklılık çalışmaları yapılmaktadır. Eğer özel bir spor dalı için dayanıklılık gerekmiyorsa genel idmanları tercih edebilirsiniz. Bu genel idmanlar için ise: Koşu, ağırlık çalışmaları, yüzme, bisiklet gibi sporları tercih edebilirsiniz.
Dayanıklılık İdmanları Nedir?
Dayanıklılık, her antrenmanın içerisinde bulunmaktadır. Yorgunluğa karşı gösterilen direnç olduğu için sporcu kendi yorgunluk seviyesini zorladığı sürece dayanıklılık idmanı yapmış olacaktır. Kasların çalışma süreçlerine göre farklılık gösteren bu idmanlarda kişinin hedefine göre çalışmalar yapmak doğru olacaktır. Powerlifting sporu ile uğraşan sporculara baktığımızda yüksek güç ihtiyaçları olmaktadır. Bu sporcuların idmanlarını incelersek daha anaerobik idmanlar tercih ettiklerini görürüz. Yani daha kısa sürelerde direnç gösterme üzerine kurulu diyebiliriz. Basketbol sporu ile uğraşan birine baktığımızda ise güç odaklı çalışmak yerine daha uzun süre iş yapabilecek şekilde idmanlar uygulamaktadırlar. Dayanıklılık idmanları kişinin hedeflerine yönelik olarak değişse de temelde herkes tarafından uygulanabilecek birkaç tanesini sizin için sıralayalım.
· Crossfit
· İp atlama
· Koşu
· Yüzme
· Koordinasyon parkurları
· İstasyon çalışmaları
Dayanıklılık Neyle Doğru Orantılıdır?
Canlı ve cansız varlıkların kendi üzerlerine bir kuvvet uygulandığında, bu kuvvete gösterdikleri direncin adı dayanıklılık olarak geçmektedir. Dayanıklılık genel olarak cismin boyutuna, şekline, hammaddesine ve sıcaklığa göre değişmektedir. Bu belirtilen maddelerdeki değişiklikler cismin dayanıklılığını üzerinde etki sahibidir. Basit haliyle bir hesaplama yapılacaksa cismin boyu küçüldükçe dayanıklılığı artmaktadır. Yani hacim ile ters orantılıdır. Cisimler enine veya boyuna kesildiğinde ortaya çıkan alana, kesit alanı denilmektedir. Kesit alanı ise dayanıklılık ile doğru orantılıdır. Yani kesit alanı büyüdükçe dayanıklılık da artmaktadır.
